درباره قرآن مطالب فراوانى به چشم مى‏خورد از جمله این كه كسى كه قرآن قرائت كند، بیشترین چیزها را از خداوند دریافت مى‏كند، شفیعى افضل از قرآن وجود ندارد، خداوند فزع قیامت را از قارى قرآن مخلص برمى‏دارد، اهل قرآن اهل‏اللَّه هستند، تلاوت قرآن باعث لینت قلب و دورى قساوت قلب است و خداوند به قرائت قرآن گوش مى‏دهد.^[1] اما ختم قرآن در مكه فضیلتى متفاوت دارد. اگر كسى مى‏خواهد جایگاه خود را در بهشت ببیند، كافى است در مكه ختم قرآن كند، ختم قرآن در مكه موجب مى‏شود كه انسان بتواند رسول خدا صلى الله علیه و آله را ببیند، چنین عملى حسنات یك عمر را در پى دارد. امام زین العابدین علیه السلام فرمود:

«مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ بِمَكَّةَ لَمْ یَمُتْ حَتَّى یَرَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله علیه و آله وَ یَرَى مَنْزِلَهُ مِنَ الْجَنَّةِ»؛^[2]

«هر كس در مكه ختم قرآن كند، نمیرد تا آن كه رسول خدا صلى الله علیه و آله را ببیند و جایگاهش را در بهشت بنگرد.»

البته دیدن این مقام مى‏تواند در خواب باشد و اگر شخصى داراى مقام عرفانى رفیعى باشد، مى‏تواند در حالت بیدارى صورت گیرد. آن چه از این حدیث بر مى‏آید این است كه ختم قرآن در مكه حجاب را بر مى‏دارد. چون دیدن رسول خدا صلى الله علیه و آله یا رؤیت‏ مقامى در بهشت، با حجاب، امكان‏پذیر نیست. انسان براى نیل به مقام‏هایى بلند نظیر مشاهده بهشت، باید نخست رفع حجاب كند و بى‏حجاب گردد.

از امام پنجم علیه السلام نیز در باره ختم قرآن در مكه و ثواب عظیم آن مى‏فرماید:

«هر كس كه در مكه از جمعه تا جمعه یا در كمتر یا بیشتر از آن ختم قرآن كند و پایان آن روز جمعه باشد، براى او پاداش و حسنات از اولین جمعه‏اى كه در دنیا بوده تا آخرین جمعه‏اى كه در دنیا خواهد بود نوشته مى‏شود، اگر در روزهاى دیگر نیز ختم كند، همین طور است».^[3]

در بعضى از نسخ آمده است كه امام رضا علیه السلام به شخصى كه در حال طواف بود سخنان نغز و لطیفى فرمود:

«نگاه كن كجا هستى، تو در حرم خدا هستى، اینجا ساحت قدس ربوبى است، اینجا محل عبادت خداست، پس خودت را براى عبادت خدا آماده كن. نماز، روزه، صدقه و تمام افعال نیك در اینجا ثوابى مضاعف دارند چنان كه معاصى و گناهان در اینجا عذابى مضاعف در پى خواهند داشت. حتى اگر كسى قصد گناه كند به عنوان سیئه براى او ثبت مى‏شود، چنان كه اصحاب فیل آنگاه كه قصد هدم كعبه را كردند قبل از عمل به عقوبت اعمال خود رسیدند. در اینجا باید ورع داشته باشى، در اینجا باید زبان خود را حفظ كنى. پس سخنى جز به مصلحت و صواب نگو، تا آنجا كه مى‏توانى تسبیح و تهلیل و صلوات بگو، امر به معروف و نهى از منكر كن، در اینجا اعمال خیر انجام بده، در اینجا نماز شب بجاى آر، قنوت‏هاى طولانى انجام بده، طواف فراوان بجاى آر».^[4]

امام علیه السلام فرمایشات خود را ادامه داد تا این كه فرمود:

«اگر مى‏توانى در مكه ختم قرآن كنى و بعد از آنجا خارج شوى، این عمل را حتماً انجام بده.»

از مجموعه روایات سابق به دست مى‏آید كه تمامى اعمال خوب و نیك اگر در مكه انجام شوند فضیلت دو چندان بلكه صد چندان دارند؛ نماز در مكه، روزه در مكه، انفاق در مكه، سجود در مكه و تلاوت قرآن در مكه اجر و ثوابى مضاعف در پى خواهند داشت ولى این امر اختصاصى به كار نیك ندارد، اگر در مكه كار بدى انجام گیرد، عذاب آن هم مضاعف خواهد بود. قصد كار بد شاید عقاب نداشته باشد، اما اگر در مكه باشد گناه محسوب مى‏شود و در صورتى كه انسان اقدام به معصیت كند و آن را انجام دهد، عذاب مضاعف در انتظار اوست.

منبع: اسرار عرفانى حج‏/ محمد تقى فعالى‏/ نشر مشعر/1386