به هفت مسجد مدینه كه نزدیك همدیگر قرار دارند «مساجد سبعه» می‌گویند.

موقعیت جغرافیایی
در شمال غربی مدینه، در دامنه غربی كوه سلع، تعدادی مسجد وجود دارد كه آن‌ها را مساجد سبعه یا مساجد فتح می نامند. این كوه مُشْرف بر خندقی بوده است كه مسلمانان در جنگ احزاب در شمال مدینه حفر كردند. خندق از نقطه‌ای در كنار سلع آغاز می شده و به صورت یك نیم‌دایره كوچك، حرّه غربی را به حرّه شرقی پیوند می‌داده است، به طوری‌كه یك مانع طبیعی مصنوعی به همراه موانع طبیعی واقعی كه حرّه‌ها بوده، مانع از نفوذ دشمن به درون شهر می‌شده است.

مساجد سبعه در كتب تاریخی
ابن شَبّه در كتاب خود ـ كهن‌ترین كتاب موجود در تاریخ مدینه ـ تنها به وجود مساجدی در آن نقطه، بدون تبیین و تعیین دقیق محلّ آنها، اشاره كرده است. در منابع كهن بعدی، تنها نام چهار مسجد با نام‌های مسجد فتح، مسجد سلمان، مسجد علی بن ابی طالب و مسجد ابوبكر آمده است.[?]سمهودی (م ???)، مورّخ نامی مدینه هم تنها از چهار مسجد در این منطقه نام برده است.[?]حتی تا قرن دوازدهم هجری هم تنها همین چهار مسجد بوده است.[?]بدین ترتیب، به نظر می‌رسد افزایش دو مسجد دیگر به نام‌های مسجد عمر و مسجد فاطمة الزهراء(علیها السلام) كه سنیان آن را مسجد سعد بن معاذ می نامند[?]مربوط به هفتاد ـ هشتاد سال گذشته باشد.

تغییر نام دو مسجد
بنابر آن‌چه كه محققان مختلف نوشته‌اند، یكی از دگرگونی‌هایی كه در سال‌های اخیر رخ داد، این است كه نام مسجد ابوبكر به مسجد علی بن ابی طالب(علیه السلام) و نام مسجد علی بن ابی طالب(علیه السلام) به مسجد ابوبكر تغییر یافت![?]شگفت آن كه مسجد ابوبكر كه در اصل مسجد علی بن ابی طالب بوده، در حال حاضر در خیابان افتاده و مسجدی كه برجای مانده و در اصل منسوب به ابوبكر بوده، به نام مسجد امام علی(علیه السلام) در بالای تپه باقی مانده است.

مسجد هفتم
مساجد موجود در دامنه سلع كه همه در كنار یكدیگر هستند، شش باب است. به نظر برخی از محققان، هفتمین مسجدِ این مجموعه، مسجد قبلتین است كه شرح آن خواهد آمد. اما به اعتقاد برخی دیگر، هفتمین مسجد این مجموعه، مسجد بنی حرام است كه در گوشه‌ای دیگر از دامنه كوه سلع می باشد.

اسامی مساجد سبعه
این هفت مسجد عبارتند از:
?- مسجد فتح
?- مسجد سلمان فارسی
?- مسجد امام علی بن ابی طالب(علیه السلام)
?- مسجد ابوبكر
?- مسجد فاطمة الزهراء(علیها السلام)
?- مسجد عمر
?- مسجد قبلتین


پانویس
?. ↑ اخبار مدینة الرسول از ابن نجّار (م ???) ص???.
?. ↑ وفاء الوفا، ج ?، ص???ـ???.
?. ↑ ترغیب اهل المودة و الوفاء، ص???.
?. ↑ المساجد الأثریه، ص???.
?. ↑ المدینة المنوره تطورّها العمرانی، صالح لمعی مصطفی، صص ??? و ???؛ المساجد الأثریه، ص???.