یکی از ابعاد مهم و قابل توجه حج، بعد سیاسی و اجتماعی حج است.

جمعیت های مختلف از اقصی نقاط جهان خود را به سرزمین امن رسانده اند وزیباترین نقش های زندگی را می کنند و همانطور که در روایات آورده است مانند انبیا به پاکی رفتار کرده و مانند ملائکه به دور از تعلقات وهوای و هوس های دنیایی مدتی را در این سرزمین امن  سپری می کنند

ملیون های انسان سفید و سیاهی  وزرد پوست از شمال و جنوب از شرق و غرب این کره خاکی با احترام و صمیمیت و انس با صداقت و به دور از هرگونه  فخر و تکبر در کنار هم جمع می شوند. علیرغم اینکه در ظاهر و نژاد یکی نیستند ولی در دل هایشان همه یکی هستند همه انسان و بنده خدایند.

هشام بن حکم می گوید: از امام صادق _{(علیه السلام)} درباره فلسفه حج و طواف کعبه سؤال کردم، حضرت فرمود: «اِنَّ اللّهَ خَلَقَ الْخَلْقَ... وَاَمَرَهُمْ بِما یَکُونُ مِنْ اَمْرِ الطّاعَةِ فِی الدِّینِ وَمَصْلِحَتِهِمْ مِنْ اَمْرِ دُنْیاهُمْ فَجَعَلَ فِیهِ الاِْجْتِماعَ مِنَ الشَّرْقِ وَالْغَرْبِ لِیَتَعارَفُوا وَلِیَنْزِعَ کُلُّ قَوْمٍ مِنَ التِّجاراتِ مِنْ بَلَدٍ اِلی بَلَدٍ... وَلِتُعْرَفَ آثارُ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله وَتُعْرَفَ اَخْبارُهُ وَیُذْکَرَ وَلا یُنْسی[1]؛ خداوند این بندگان را آفرید... و فرمانهایی در طریق مصلحت دین و دنیا به آنها داد، از جمله اجتماع مردم شرق و غرب را [در مراسم حج] مقرر داشت تا مسلمانان به خوبی یکدیگر را بشناسند [و از حال هم آگاه شوند و تبادل فرهنگی داشته باشند] و هر گروهی سرمایه های تجاری را از شهری به شهر دیگر منتقل کنند [و تبادل اقتصادی داشته باشند]... و برای اینکه آثار پیامبر صلی الله علیه و آله و اخبار او شناخته و به خاطر آورده شود و فراموش نگردد.» در جملات فوق به تبادل فرهنگی و شناخت همدیگر و همین طور تبادل اقتصادی و تجارت به عنوان فلسفه و پی آمد حج اشاره شده است.

گویی خداوند متعال می خواهد با دعوت از انسان هایی با قد کوتاه یا بلند لاغر یا پاق درشت یا سیاه به این سرزمین امت بزرگ و واحده ای را در این سرزمین تشکیل دهد.

مسلمانان وقتی یکدیگر را در این سرزمین می بینند احساس قوت در هویت اسلامی خود می کنند

این احساس هویت مشترک از عمیق ترین نوع ارتباط ها میان انسان ها، برای انسجام وحدت هویت است

پیوند خونی، نژادی، هم زبانی و ملی تا حدودی می تواند انسان را به هم نزدیک کند اما بیشترین پیوند و همدلی انسان ها همفکری و پیوند دینی و اعتقادی آنهاست و خداوند این مجموعه را در کنار هم برای نمایش امت بزرگ واحد و برای نشان دادن عظمت جامعه مسلمین در حج قرار داده است و همه در سرزمین امن در کنار هم قرار میگیرند. حج گزاران در کنار این تولی و مودت و همدلی  شرک را نمی پذیرند و خود را از هر ناپاکی اهریمن بریء می سازند. بنابراین حج، در بعد سیاسی اجتماعی خود تولی وتبری را با هم تعلیم داده و هویت امت وحده را تشکیل می دهد و شما وقتی خود را در آن جمع احساس می کنید عظمت جامعه مسلمین و این دین را به خوبی احساس می کنید.