همانطور که بیان شد حج عبادت بزرگی است که با عنایت و مشیت خاص خدای تعالی همراه است و بدون توفیق الهی کسی نمیتواند به حج مشرف شود و حاجی باید از این فرصت کمال استفاده را بنماید.

 از امام صادق_{(علیه السلام)}این چنین روایت شده که حضرت فرمودند: کسانی که توفیق حج پیدا میکنند و به حج مشرف میشوند به چند دسته تقسیم می شوند. قال ابو عبدالله عليه السلام : "الْحُجّاجُ يَصْدُرُونَ عَلي ثَلاثَه اَصْنافٍ، صِنْفٌ يُعْتَقُ مِنَ‌النّارِ وَ‌ صِنْفٌ يَخْرُجُ مِنْ ذُنُو بِهِ كَهَيْئَه يَومٍ وَ‌لَدَتْهُ اُمُّهُ وَ ‌صِنْفٌ يُحْفَظُ فِي اَهْلِهِ وَ‌ مالِهِ فَذلِكَ اَدْني ما يَرْجِعُ بِهِ الْحاجُّ "[1] «حاجيان كه باز مي گردند سه دسته اند: دسته اي از آتش آزاد مي شوند، دسته اي از گناهان خود خارج مي گردند مانند روزي كه از مادر تولّد يافته اند، و دسته سوم با مصونيّت مال و عيال بر مي گردند، و اين كم ترين بهره اي است كه عايد شخص حاجّ مي شود.»

این فرمایش امام صادق _{(علیه السلام)} نشان میدهد که سفر حج برای بعضی افراد  چه اوج معنوی می تواند بوجود آورد دارد و برای برخی دیگر صرفا تغییر و تحول مالی و جابجایی زمانی و مکانی است. زیرا که در زمینه زندگی و ارتباط باخدا وآینه خود در قیامت نتوانسته اند کاری انجام دهند.

بنابراین با اینکه حج یک توفیق است. اما این توفیق ما را به نهایت راه نمیرساند. مگر این که تصمیم داشته باشیم ازاین توفیق استفاده کنیم. بدون سعی و تلاش ما این توفیق و تقدیر الهی به تنهایی مارا به پایان راه نخواهد رساند.