گاهی از اوقات خداوند متعال برای برخی از انسان ها هدایت های خاص و عنایات ویژه ای را مقدر می کند. برخورد با یک دوست خوب و مومن در مسیر الهی که باعث توقیت اراده و دلگرمی انسان در پیمودن مسیر حق است نوعی عنایت و تقدیر خاص الهی محسوب می شود . طبق فرمایشات ائمه معصومین _{(علیهم السلام)} تشرف به حج  نیز توفیقی خاص است که به عنایت خدای تعالی و به اذن خدای تعالی برای برخی از انسان ها مقدر می شود در روایتی از امام صادق _{(علیهم السلام)} آمده است: اینگونه نیست که برخی از مردم تصوّر می‏کنند که اگر مال داشته باشند می‏توانند به حج بروند، چه بسا ثروتمندانی که بیش از مخارج سفر حج مال دارند، امّا تا زمانی که خداوند به آنها اجازه ندهد، توفیق حج را به دست نمی‏آورند. در این بیانِ حضرت، حج‏گزاران واقعی کسانی هستند که خداوند متعال آنان را برگزیده و دعوت به حج نموده است.

چند گویی کعبه را کاینک به خدمت می‏رسم                   چون نخواهندت هنوز از دور خدمت می‏رسان(نظامی).

حضرت ابراهیم بعد از اتمام بازسازی کعبه از طرف خداوند متعال مأموریت یافت اعلان عمومی جهت انجام مناسک حج را به انجام برساند. چنان که روایت شده: «لَمَّا فَرَغَ إِبْرَاهِیمُ(علیه السلام) بِنَاءَ الْبَیْتِ أَمَرَهُ اللَّهُ أَنْ یُؤَذِّنَ فِی النَّاسِ بِالْحَجِّ، فَقَالَ: یَا رَبِّ وَ مَا یَبْلُغُ صَوْتِی، فَقَالَ اللَّهُ تَعَالَی: أَذِّنْ، عَلَیْکَ الاَْذَانُ وَ عَلَیَّ الاِْبْلاَغُ وَ ارْتَفَعَ عَلَی الْمَقَامِ»[1].

در روایات دیگر چگونگی ندا و علت آن هم آمده است. چنان که از امام صادق(علیه السلام)روایت شده که آن حضرت با صدای بلند ندا داد: «هَلُمَّ الْحَجَّ، هَلُمَّ الْحَجَّ» پس فرمود: اگر ابراهیم به جای «هَلُمَّ الْحَجَّ»، «هَلُمُّوا إِلَی الْحَجِّ» می گفت، «لَمْ یَحُجَّ إِلاَّ مَنْ کَانَ یَوْمَئِذإِنْسِیّاً مَخْلُوقاً وَلَکِنَّهُ نَادَی هَلُمَّ الْحَجَّ فَلَبَّی النَّاسُ فِی أَصْلاَبِ الرِّجَالِ: لَبَّیْکَ دَاعِیَ اللَّهِ، لَبَّیْکَ دَاعِیَ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ»[2]. معنایش این می شد که ای کسانی که الان صدای من را می شنوید، به حج بیایید. بر انسانهای زمان خود حضرت ابراهیم که صدای حضرت را می شنیدند واجب بود که به حج بیایند. اما تعبیر«هلم الحج» یعنی تمامی عالم خلقت - حتی کسانی که درعالم ارواح هستند و هنوز به دنیا نیامدند - دعوت شدند که به این سفر بیایند. طبق این روایت، انسان ها به تعداد لبیک هایی که گفته به این سفر مشرف میشود و اگر کسی لبیک نگفته باشد به این سفر مشرف نمیشود ( مثلا اگرکسی در آن عالم 10بار لبیک گفته باشد، در این دنیا نیز 10بار هم حج مشرف میشود و اگر 5بار گفته 5بار مشرف خواهد شد.)  بنابراین حج  از آن عبادات خاصی است که به تقدیر و مشیِّت خاصه الهی منتصب است و به راحتی نمیشود به خودمان منتصب بدانیم.