اسرار و معارف حج

در فرمایشات اهل بیت _{(علیهم السلام)}، انسان حج گزار، به عنوان مهمان خداوند متعال معرفی شده است و در برخی از احادیث قدسی نیز این تعبیر به کار رفته است. 

«از آنچه خداوند سبحان به حضرت آدم عليه السّلام وحى كرد ، اين بود : منم خداى صاحب بكّه. اهل آن ، همسايگان منند و زائرانش مهمانان من. آن [جا] را با آسمانيان و زمينيان آباد مى كنم ، گروه گروه ، ژوليده و غبار آلود به زيارت آن مى آيند و با تكبير و لبّيك گويى ، به درگاه خداوند مى نالند . پس هركه به قصد زيارت آيد و جز آن نيّتى نداشته باشد ، مرا ديدار كرده و او مهمان من است و بر من نازل شده و سزاوار است كه با كرامت هاى خود به او هديه دهم .»[1]

 تعابیر مختلفی که در این حدیث قدسی به کار رفته است بیانگر این است که خدای تعالی حاجی را به عنوان مهمان خود تلقی کرده و او را مورد کرامت و رحمت خود قرار داده و خود را شایسته میزبانی می داند

در طی گفتگویی که با یکی از زائرین غیر ایرانی بیت الله الحرام در مکه مکرمه داشتم او اظهار داشت: این سرزمین با سرزمین های دیگر فرق دارد و این مهمانی هم با مهمانی های دیگر فرق دارد. در مهمانی هایی معمولی، این صاحب خانه است که نگران خوب برگزار شدن مهمانی است اما اینجا مهمان نگران است که مبادا شایسته چنین مهمانی نباشد و نتواند حق مهمانی را به جای آورد.

در میان تعابیری که در مورد مومنین به کار می رود تعبیر مهمان خدا یک تعبیر استثنایی است. امام رضا _{(علیه السلام)} در باره این تعبیر می فرماید:

 قال الرضا _{(علیه السلام)} : (إنَّ عِلَّهَ الحَجّ الوفاده إلی اللهِ تعالی و طلب الزیادَهِ وَالخروج من کُلّ ما اقتَرَفَ و لیکون تائباً ممّا مضی مُستأنِفاً لما یستقبِل و ما فیه من استخراج الأموال و تَعَب الأبدان... و منفعه مَن فی المشرِق و المغرب و من فی البّر و البحر مِمّن یَحُجُّ وَ مِمَّن لایَحُجّ »[2]

«علت حجّ وارد شدن بر خدای تعالی است و طلب کردن فزونی و بیرون آمدن از همه گناهان گذشته و شروع کردن زندگی آینده از نو و نیز خرج کردن اموال و به رنج افکندن بدنها.... و همچنین به منفعت رسیدن کسانی که در مشرق و غرب عالمند، در دریا و خشکی، چه آنان که حجّ می گذارند و چه آنان که حجّ نمی گذارند...»

علي بن موسي الرضا_{(علیه السلام)} درباره فلسفه و علل تشريع حج خطاب به فضل بن شاذان مي فرمايند: «حج به سوي خدا رفتن و در پيشگاه باري تعالي حاضر شدن است»[3] بنابراین حج، ورود به مهمانی خدای تعالی است و این مقام بلندی است که باید قدر آن را دانست.