اسرار و معارف حج

همچنان که تمام هستی دارای ظاهر و باطنی است  اعمال حج نیز دارای ظاهر و باطنی  است که حاجی باید علاوه بر توجه به بعد ظاهری اعمال و انجام دقیق آنها به بعد باطنی آنها نیز عنایت داشته باشد تا به حقیقت این اعمال دست یابد. دنبال معنای حج رفتن است که انسان را به رستگاری می رساند.

از امام باقر _{(علیه السلام)} درباره علت نامگذاری حج پرسیدند. ایشان در پاسخ فرمودند: «حَجَّ فُلانٌ أَیْ أَفْلَحَ فُلانٌ  فلان کس حجّ کرد یعنی رستگار شد».[1]

در قرآن کریم، آیات فراوانی وجود دارد که فلاح و رستگاری، با تعبیر شاید و احتمال بکار برده شده است. مانند:

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ [2] اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، شكيبايى كنيد و [در برابر دشمن‏] با هم پايدارى ورزيد و آماده كارزار با دشمنان باشيد- يا: مرزبانى كنيد- و از خدا پروا كنيد شايد رستگار شويد.» ولی امام باقر علیه السلام در این فرمایش خود می فرماید: حج از مواردی است که اگر کسی با معرفت آن را انجام دهد قطعا به فلاح خواهد رسید.

حج چيست،از پا و سر بيرون شدن *** كعبه دل جستن و در خون شدن

كعبه چيست، اندر جوار افتادن است *** تو به تو در ناف عالم زادن است[3]

بنابراین حج، صرفا انجام اعمال و افعال عبادی نیست، بلکه حقیقتی برآمده از این اعمال است و آن حقیقت، این است که انسان از خود بگذرد و فقط خدا را ببیند. حقیقت حج، از خود گذشتن و در پی خدا بودن است.

حاجی تا نگاه خودش را عوض نکند و از ظاهر به باطن حج راه پبدا نکند بهره های خود را نبرده و به حقیقت حج دست پیدا نخواهد کرد.