اِتمام حج و عمره با زیارت

درباره «اِتمام حج و عمره» كه در آیه شریفه?وَأَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّهِ? بدان امر شده، افزون بر بحثهای فقهی درباره دلالت آن بر تحصیل اجزا و شرایط حج و پرهیز از موانع آن، در برخی روایات، تشرف حج‏ گزار به زیارت امام ‏معصوم(علیه‌السلام) از مصادیق اتمام حج به شمار آمده است.البته مراد از زیارتی كه در حج بدان فراخوانده شده، فقط زیارت قبور نیست، اگرچه این نیز یكی از حقوق ولایت است، بلكه مراد از زیارت، دیدار با رهبر اسلامی و آگاه كردن او از مراتب ولایت و عرضه نصرت بر اوست. چنان‏كه هدف از حضور در كنار قبر او سلام و درود فرستادن بر او و دعا و تضرع به درگاه خدای سبحان است.

برخی روایاتی كه در این باره نقل شده، چنین است:

1. امام باقر(علیه‌السلام) فرمود: فرمان داده شد تا مردم به سوی این سنگها(كعبه) بیایند و بر گِرد آن طواف كنند و سپس به حضور ما آمده، با ما تجدید عهد كنند و ولایتشان را به ما اعلام كرده و یاری خود را بر ما عرضه كرده، آمادگی خود را برای حمایت از ما اظهار كنند؛«إنَّما أُمِرَ النّاسُ أنْ‏یَأْتُوا هذِهِ الأحْجارَ فَیَطُوفُوا بِها ثُمَّ یَأتُونا وَیُخْبِرُونا بِولایَتِهِمْ وَیَعْرِضُوا عَلَیْنا نَصْرَهُمْ» .

2. امام باقر(علیه‌السلام) فرمود: مصداق بارز اتمام حج، تشرّف به حضور امام(علیه‌السلام) است؛ «تَمامُ الْحَجِّ لِقاءُ الإمامِ» . بنابراین، حجی كه در آن لقای امام(علیه‌السلام) نباشد ناتمام است.

3. امام صادق(علیه‌السلام) ظاهر آیه شریفه?ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَلْیُوفُوا نُذُورَهُمْ? را به كوتاه كردن موی شارب و چیدن ناخن و مانند آن معنا كرده و در باره باطن آن فرمود: منظور از?ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ? تشرّف به حضور امام است، چنان‏كه مراد از?وَلْیُوفُوا نُذُورَهُمْ? انجام مناسك حج است . بر اساس این حدیث شریف، ظاهر?ثُمَّ لْیَقْضُوا تَفَثَهُمْ? به همان اصلاح بدن معنا می‏شود، لیكن در حقیقتْ اصلاحِ باطنْ در پرتو لقای امام(علیه‌السلام) مراد است.