حضرت زهرا(س) و حج

فاطمه علیهاالسلام ، برگزیده زنان عالم
حضرت صدیقه كبرى ، فاطمه زهرا دختر محمد رسول الله صلى اللّه علیه و آله در بیستم جمادى الثانیه سال پنجم بعثت از مادرى حنیف و فداكار یعنى خدیجه دختر خویلد متولد گردید.
دشمنان پیامبر صلى اللّه علیه و آله به جهت اینكه فرزندان پسر آن حضرت همگى وفات یافته بودند، به او ابتر و مقطوع النسل مى گفتند.اما خداوند به سبب میلاد چنین مولود با بركتى لقب كوثر كه به معناى خیر كثیر است بر او نهاده و فرزندان معصومى به وى عنایت نمود كه پس از رحلت پیامبر گرامى اسلام صلى اللّه علیه و آله وظیفه مهم امامت را بر عهده گرفتند.
آن بانوى بزرگوار داراى مقامى بس عظیم و فضائل بزرگى بود كه احدى پس از پیامبر صلى اللّه علیه و آله و حضرت على علیه السلام ، با آن برابرى نمى كرد.فرزندان بزرگى چون حسنین علیه السلام و زینب و ام كلثوم در دامان وى تربیت شدند.او كه ملقب به القاب ویژه اى بود، در زمان حیات پدر از احترام ویژه اى نزد آن حضرت زهرا علیهاالسلام چنان بر خوردى صورت گرفت كه به عنوان جانسوزترین فراز تاریخ اسلام و بشریت بعد از پیامبر صلى اللّه علیه و آله محسوب مى شود.او به فاصله اندكى پس از رحلت پیامبر صلى اللّه علیه و آله دار فانى را وداع گفته و در اثر ضربات جسمى و روحى هولناكى كه بر وى وارد شده بود، به جهان باقى شتافت .
فاطمه زهرا و حج
شركت فاطمه علیهاالسلام در آخرین حج پیامبر صلى اللّه علیه و آله
موسم حج سال دهم هجرت نزدیك و نزدیكتر مى شد.به تدریج آیاتى بر پیامبر صلى اللّه علیه و آله نازل مى شد كه از وفات او در آینده اى نه چندان دور خبر مى داد.در این میان تنها یادگار رسول الله صلى اللّه علیه و آله یعنى حضرت صدیقه كبرى ، فاطمه الزهراء كه انس و الفت عجیبى با پدر داشته و به همین جهت مشهور به ام ابیها(مادر پدرش )شده بود، اضطراب خاصى نسبت به آینده بروز مى داد.به هر ترتیب رسول الله صلى اللّه علیه و آله به همگان اطلاع داد كه امسال آخرین سالى خواهد بود كه وى موفق به حج گزاران مى شود، به همین سبب و با رواج این خبر،عده فراوانى و جمعیت عظیمى از مسلمانان ، مهاجرین و انصار، آماده عزیمت و تشریف به حج به همراه رسول الله صلى اللّه علیه و آله مى شدند. فاطمه زهرا علیهاالسلام نیز این فرصت را به بهترین وجهى غنیمت شمرده و به همراه عده اى از زنان بنى هاشم آماده همراهى با پدرش رسول الله صلى اللّه علیه و آله گردید.
پیامبر گرامى اسلام صلى اللّه علیه و آله در روز شنبه پنج یا شش روز مانده به اتمام ذى القعده سال دهم هجرى به همراه همسران ، عده اى از بنى هاشم ، مسلمانان مهاجر و انصار مدینه در حالى كه وجود مبارك امیرالمؤ منین علیه السلام و همسرش زهرا علیهاالسلام ، نگین درخشان این جمع بودند، مدینه را به سوى مكه ترك نمود. در حج آن سال كه حجه الوداع نام گرفت ، مهمترین واقعه اسلام و بشریت كه تكمیل شدن آیین و شریعت خاتم صلى اللّه علیه و آله بستگى تام به آن داشت ، یعنى معرفى جانشین منصوب پیامبر صلى اللّه علیه و آله از جانب حقتعالى ، حضرت مولى الموحدین امیرالمؤ منین على بن ابى طالب علیه السلام ، اتفاق افتاد و زهراى مرضیه علیهاالسلام از جمله كسانى بود كه شاهد این جشن و سرور ملكوتیان در باب وصایت خلیفه بلافصل رسول الله صلى اللّه علیه و آله بوده و همسرش طبق دستور عموى رسول الله صلى اللّه علیه و آله به عنوان امیرالمؤ منین بیعت نمود.
بیان فلسفه حج از زبان گویاى زهرا (س)
پس از رحلت نبى مكرم اسلام ، نه تنها سفارشات اكید آن حضرت پیرامون مراجعه مسلمین به عترت و اهل بیت او در باب حكومت الهى ، نادیده گرفته شد، بلكه فجایع بزرگى به سر آن بزرگواران آمد كه هیچ گاه از یاد نرفته و نمى رود. یكى از این مسائل غصب فدك از فاطمه زهرا علیهاالسلام بود. فدك نام مزرعه اى از منطقه خیبر بود كه طبق قوانین الهى به پیامبر صلى اللّه علیه و آله تعلق گرفته و او نیز به دخترش زهرا علیهاالسلام بخشید. عوائد این مزرعه در طول این مدت در اختیار حضرت صدیقه بود و او ضمن استفاده از آن در گذران از این طریق تلاش مى كرد. خلیفه اول بدون هیچ دلیل موجهى فدك را غصب كرده و هر چند حضرت فاطمه علیهاالسلام با استدلال او را قانع كرد كه فدك را پس دهد ولى اطرافیان خلیفه او را از این كار منع نمودند. (41) و این سر آغازى بود از انحرافى كه پس از انحراف بزرگى چون غصب خلافت و حكومت از اهل آن ، در جامعه اسلامى آن روز ایجاد گردید. یكى از اهداف غاصبین فدك ، متمایل نشدن قلوب مردم محروم به سوى اهل بیت علیهم السلام بود.
حضرت صدیقه علیهاالسلام ، پس از چند روز، به سوى مسجد روانه شده و در جمع مهاجرین و انصار خطبه مفصلى را ایراد نمود. حضرت در این خطبه با بیانى شیوا و گویا چونان معلمه اى دلسوز، مردم را از آینده تاریك و از این كه خود را از پایگاه ولایت الهى دور كرده اند، بیم داد و در فرازى از این خطبه در مورد فلسفه احكام مهم الهى از جمله حج مطالبى فرمود كه حاكى از مقام عصمت والاى آن حضرت بود. او فرمود خداوند، ایمان را به جهت پاك نمودن شما از شرك (و پلیدى )، نماز را براى دور بودنتان از تكبر، زكاه را براى پاك نمودن خود و مالتان (از آلودگى )، روزه را براى ثبات اخلاص و (مراسم عظیم ) حج را جهت استحكام پایه هاى دین (واجب فرموده و) قرار داد.
در این بیان ، آن حضرت به حقیقت ، نكته مهمى را در بیان فلسفه و رمز این مناسك عظیم به همه بشریت در تمامى دور آنها اعلام نمود. در واقع این نكته اهل بیت علیه السلام تبیین كنندگان واقعى آیات الهى هستند را مى توان در این گونه خطبه ها مشاهده نمود.همانطور كه حقتعالى در آیات قرآن ، مقصود از بناء كعبه و مراسم حج را، جهت رعایت مصالح مردم و جامعه محسوب نموده است .
نظرات :