فلسفه سجده بر تربت امام حسین(ع) 

در این باره نخست باید دانست، سجده بر زمین، سنگ و خاك، مورد اتفاق همه مسلمانان است و تمام فرقه‏هاى اهل سنت نیز به درستى سجده بر زمین اعتقاد دارند. اما نسبت به درستى سجده بر فرش، پوشیدنى‏ها و خوردنى‏ها، اختلاف است. در این صورت عقل و منطق اقتضاء مى‏كند كه به روش مورد اتفاق عمل شود واز مورد اختلاف دورى شود.
در این باره روایت پیامبر(صلى‏الله‏علیه) كه مورد اتفاق شیعیان و اهل سنت است، نقل مى‏كنیم: «جُعلت لى الارضُ مسجداً و طهوراً»؛ صحیح بخارى، ج 1، كتاب الصلاة، ص 91؛ «زمین براى من، سجده‏گاه و مایه پاكیزگى قرار داده شده است.
از این روایت به خوبى استفاده مى‏شود؛ پیامبر(صلى‏الله‏علیه) خاك و زمین را به عنوان سجده‏گاه و جهت تیمم استفاده مى‏كردند و در این باره تمامى شیعیان و اهل سنت اتفاق‏نظر دارند. نسبت به دیگر موارد اگر اختلاف نظر هست، عقل داورى مى‏كند كه به مورد اتفاق نظر، عمل شود.
اما در خصوص برترى تربت امام حسین(علیه‏السلام)، علامه امینى(ره) مى‏فرماید: «این امر بر دو اصل اساسى استوار است:
الف) آن كه شیعه امامیه در صدد آن است كه براى خود تربت و مهرى پاك به همراه داشته باشد تا بر آن سجده نماید.
ب) برخى از مكان‏ها بر بعضى دیگر برترى دارد، لذا آثار و بركاتى بر آن مترتب است؛ به همین دلیل كعبه و حرم، حكم خاصى به خود گرفته است. از جمله سرزمین‏هایى كه بر سایر بقاع برترى پیدا كرده و داراى آثار و بركاتى خاص است محلى است كه بدن شریف سیدالشهدا(علیه‏السلام) را در خود جاى داده است. همان بقعه‏اى كه امام‏على(علیه‏السلام) قبل از شهادت امام‏  حسین(علیه‏السلام) قبضه‏اى از خاك آن را برداشت و استشمام كرد و چنان گریست كه زمین از اشك‏هاى حضرتش مرطوب گشت.
سپس فرمود: از این سرزمین هفتاد هزار نفر محشور شده و بدون حساب وارد بهشت مى‏گردند المعجم الكبیر، ج 111، ص 3، ح 2825.. آیا سجده بر چنین تربتى مطلوبیت و قداست ندارد و سبب تقرب به خداوند متعال نمى‏گردد؟ آیا سزاوار نیست كه انسان بر تربتى سجده كند كه در آن نشانه‏هاى توحید و شهادت در راه معبود است؟ تربتى كه در صورت توجه خاص به حقیقت آن حالت رقت قلب در انسان ایجاد شده و انسان را به سوى خداوند نزدیك مى‏كند...»؛ السجود على التربة الحسینیة عند الشیعة الامامیه، ص 69-87.
استاد عباس محمود عقاد - نویسنده مصرى - در مورد سرزمین كربلا مى‏نویسد::
«سرزمین كربلا حرمى است كه مسلمانان براى عبرت و یادآورى به زیارت آن مى‏آیند و غیر مسلمین براى مشاهده و بازدید، ولى اگر بنا باشد كه حق این سرزمین ادا شود باید آن را زیارت‏گاه هر انسانى قرار داد كه براى نوع خود نصیبى از قداست و بهره‏اى از فضیلت قائل است، زیرا ما به یاد نداریم كه قطعه‏اى از زمین به مانند كربلا این چنین داراى فضیلت و منقبت باشد و این نیست مگر به جهت آن كه این سرزمین با اسم كربلا و منزلگاه حسین(علیه‏السلام) مقرون و عجین شده است»؛ ابوالشهدا، ص 145.