بنام خدا

تاریخچه مکه و مکانهای مختلف کعبه و مسجد الحرام و شهر مکه

«مکه» ، «بکه» یا «ام القری» محل نزول وحی، محل ولادت رسول گرامی اسلام (ص) و «کعبه» محل تولد علی ابن ابی طالب (ع) میباشد.

نامگذاری کعبه

از امام صادق (ع) پرسیدند: چرا کعبه را کعبه نامیدند. فرمود: برای این که چهارگوش و مربع است، و کعبه چهار گوش است، چون محاذی بیت المعمور است و بیت المعمور چهارگوش است، چون محاذی عرش است و عرش چهارگوشه است، چون کلماتی که دین اسلام بر آن استوار است، چهار است:« سبحان الله - الحمد لله - لا اله الا الله - الله اکبر »

سه روایت از امام صادق (ع) در رابطه با مکه

مكه حرم خدا حرم رسول خدا و حرم امیرالمومنین (ع) است. یك نماز در مكه برابر با صد هزار نماز و یك درهم خرج كردن در راه خدا در آن سرزمین برابر با صدهزار درهم است.

همانا صد و بیست رحمت خداوند در اطراف كعبه است. شصت رحمت برای طواف كنندگان، چهل رحمت برای نماز گذاران، و بیست رحمت برای كسانی كه فقط به كعبه نگاه می كنند.

كسی كه در مكه قرآن را ختم كند، نمی میرد، مگر اینكه رسول خدا را زیارت كند و جایگاهش را در بهشت ببیند.

مکانهای داخل مسجد الحرام و کعبه

ارکان کعبه : به هریک از چهار گوشه کعبه، رکن گویند و کعبه بر چهار رکن بنا گردیده، که عبارتند از:

• ركن اسود
• ركن عراقی
• ركن شامی
• ركن یمانی

ركن یمانی : قبل از رکن اسود قرار دارد.
امام صادق (ع) فرمودند : خداوند فرشته ای را نزد ركن یمانی گمارده، كه كارش آمین گفتن به دعای مومنان است .


حجر الاسود :

سنگ سیاه آسمانی است که به دست رسول گرامی اسلام، قبل از درب کعبه در رکن اسود نصب گردیده ومحل شروع طواف حجاج میباشد.

درب کعبه :
در دوران حضرت ابراهیم دو درگاه بدون در، هم سطح زمین، برای کعبه گشوده شد.

در دوران جوانی پیامبر که کعبه بازسازی شد، برای اولین بار درب چوبی توسط قریش، برای کعبه، در محل فعلی که بالاتر از زمین قرار دارد نصب گردید.

آخرین در کعبه که از چوب ساج و نقره خالص است و با طلا و جواهرات مزین شده، در دوران سعودی تعویض شده است.

ملتزم : فاصله بین ركن حجرالاسود تا درب كعبه را ملتزم گویند.

امام علی ( ع ) فرمودند : كسی كه در این مكان به گناه خود اقرار كند و از خداوند طلب آمرزش كند بر خداوند است كه او را ببخشد.

مستجار : محلی است پشت درب كعبه، كمی مانده به ركن یمانی، محل ورود فاطمه بنت اسد به داخل كعبه برای ولادت علی ابن ابی طالب میباشد.

شاذروان : برآمدگی شیب دار كوتاهی است كه در قسمت پایین دیوار كعبه وجود دارد.

حجر اسماعیل:
نیم دایره ای است كه از ركن عراقی تا ركن شامی را شامل می شود. در این مكان حضرت هاجر و اسماعیل و نیز حدود هفتاد پیامبر دفن شده اند.

ناودان طلا : در بالای حجر اسماعیل و بر روی بام کعبه قرار دارد.

مقام ابراهیم :
سنگی است به طول و عرض 40 سانتیمتر كه جای پای حضرت ابراهیم (ع) روی آن به چشم می خورد و مقابل درب کعبه قرار دارد.

حجاج بعد از طواف واجب، میبایست در پشت مقام ابراهیم، دو رکعت نماز طواف به جای آورند.

نماز طواف نسا نیز پشت مقام ابراهیم، خوانده میشود.
 

حطیم : مساحت میان حجرالاسود و زمزم و مقام ابراهیم و قسمتی از حجر اسماعیل را حطیم می گویند. در این مكان حدود یكصد تن از انبیا از جمله حضرت آدم، نوح، صالح، اسحاق، یوسف و شعیب دفن شده اند و نفرین مظلومان بر ظالمان در اینجا به اجابت می رسد.

چاه زمزم : در نزدیكی مقام ابراهیم و در هجده متری كعبه، در زیرزمین واقع است و آب آن توسط پمپ از طریق لوله كشی به زائرین می رسد.
پیش از این، حجاج می توانستند، از پله های داخل حیاط مسجد الحرام، به محل چاه زمزم وارد شوند، ولی اکنون این محل بر روی زایرین بسته شده است.

امام صادق (ع) فرمود: آب زمزم داروی درد كسی است كه آن را به قصد درمان بنوشد.

صفا و مروه : کوه صفا مکانی است که حجاج، بعد از طواف و نماز طواف، جهت ادامه اعمال، به آنجا میروند و هفت مرتبه سعی بین صفا و مروه به جا می آورند و در دور آخر، در کوه مروه تقصیر میکنند. توضیح اینکه، فقط در عمره مفرده و عمره تمتع، تقصیر در این محل انجام میگردد و تقصیر در حج تمتع فقط در سرزمین منا انجام میشود.
فاصله بین دو كوه صفا و مروه 380 متر است و محل سعی زائران است. كوه ابوقبیس متصل به آن بوده . كوه صفا مكانی است كه پیامبر رسالت خویش را با جمله قولوا لا اله الا الله تفلحوا از فراز آن كوه به جهانیان اعلام كرد .