بنام خدا

كودكان و اعمال عُمره و حج

كودكان دو دسته اند:

الف - «مُمیِّز»

مُمیِّز كودكى است كه خوب و بد را تشخیص مى دهد و خودش مى تواند اعمال را به طور صحیح انجام دهد.

كودك مُمیِّز ، خودش مُحرم مى شود و اعمال را بجا مى آورد، و در مواردى كه خودش نتواند انجام دهد، سرپرست وى (مثلاً پدر) او را در انجام اعمال یارى مى دهد.

کودک محرم مُمیِّز

ب - «غیر مُمیِّز»

غیر مُمیِّز کودکی است كه به آن حدّ نرسیده است. یعنی خوب و بد را تشخیص نمی دهد و خودش نمی تواند اعمال را به طور صحیح بجا آورد .

کیفیت اعمال کودک غیر مُمیِّز

• احرام: سرپرست وى لباس احرام بر او مى پوشاند و از طرف او نیّت احرام مى كند.
• تلبیه :‌ اگر مى تواند لبیّك ها را بطور صحیح پاسخ دهد، برایش مى گوید تا او هم بگوید، و اگر نه خودش از طرف او «لبیك ها» را مى گوید.
• طواف: باید او را طواف دهد، اگر كودك بتواند، باید خودش راه برود، وگرنه او را حمل كرده و طواف مى دهند.
• نماز طواف: سرپرست وى او را به انجام نماز وادار كند و اگر خودش نمى تواند بخواند نماز را از طرف او بجا مى آورد.
• سعى: مانند طواف او را به سعى مى برند.
• تقصیر: قدرى از مو یا ناخن او را كوتاه مى كنند.
• او را براى وقوف، به عرفات و مشعر مى برند، و سرپرست كودك از طرف او نیّت وقوف مى كند.
• در روز عید قربان، اگر خودش نمى تواند رمى جمره كند، سرپرستوى رمى جمره عقبهوقربانى رااز طرف اوانجام مى دهد.
• سپس سر او را مى تراشد و اگر سال اوّل او نباشد مى تواند سر او را بتراشد یا تقصیر كند.
• در شبهاى 11 و 12 ذى حجه، كودك نیز باید در منى باشد و سرپرست وى از طرف او نیت بیتوته كند.
• در روزهاى 11 و 12 ذى حجه، سرپرست وى، او را به انجام رمى وادار كند و اگر خودش نمى تواند رمى كند به نیّت او رمى جمرات را برایش انجام دهد.
• پس از برگشت به مكه، سایر اعمال را مانند اعمال عمره بجا آورند.

چند مسأله:

1 ـ محرم كردن طفل و بردن او براى اعمال عمره و حج، مستحب است و واجب نمى باشد. بنابراین، افرادى كه كودكان خود را براى زیارت همراه مى برند، اگر بخواهند آنها را مُحرم كنند، باید كمال دقت را داشته باشند تا تمامى اعمالشان به طور صحیح انجام شود و با ناقص بودن اعمال، مشكلى براى آنها پیش نیاید.

2 ـ كودكى كه براى عمره یا حج محرم شده است، باید طواف و نماز آن را با طهارت انجام دهد. بنابراین اگر كودك
ممیّز است و مى تواند بطور صحیح وضو بگیرد، خودش وضو بگیرد وگرنه باید وضو را به او یاد دهند تا وضو بگیرد و اگر نمى تواند خودش وضو بگیرد باید او را وضو دهند یا او را در وضو كمك كنند.

3 ـ كودكى كه براى حج یا عمره مفرده محرم شده است، باید طواف نساء و نماز آن را نیز بجا آورد، و چنانچه انجام ندهد، نمى تواند ازدواج كند.

4 ـ پسربچه یا مردى كه خَتنه نشده است، طوافش صحیح نیست، بنابراین بر اولیاء كودكان است كه پسر بچه ختنه نشده را محرم نكنند. هر چند غیر ممیّز باشد.

5 ـ سرپرست طفل، باید در مدّت احرام، او را از كارهائى كه بر مُحرم حرام است، باز دارد ولى زیر سایه رفتن كه بر مردان مُحرم حرام است بر پسر بچه ها جایز است.

6 ـ در حال طواف و سعى شرایط این اعمال باید مراعات شود، مثلا در حال طواف باید بدن و لباس كودك پاك باشد و شانه چپ او به طرف كعبه باشد و در حال طواف و سعى بیدار باشد. لذا توصیه مى شود كسانى كه نمى توانند نظارت كامل بر اعمال كودك داشته باشند، آن عزیزان را محرم نكنند.