بنام خدا

حج دارای منافع دنیوی و اخروی فراوان است كه در اینجا به بیان مرحوم علامه طباطبائی ذیل آیه شریفه 28 سوره حج اشاره می‌شود. ایشان بعد از ذكر آیه "لیشهدوا منافع لهم..." می‌فرمایند:

" در این جمله منافع مطلق ذكر شده ، و نفرموده منافع دنیایی و یا اخروی؛ چون منافع دو نوع است یكی دنیوی كه در همین زندگی اجتماعی دنیا سود بخشیده و زندگی آدمی را صفا می‌دهد و حوائج گوناگون را برآورده می‌كند و نواقص مختلف را برطرف می‌سازد؛ مانند تجارت ، سیاست ، امارت ، تدبیر ، و اقسام رسوم و آداب و سنن و عادات و انواع تعاون و یاری‌های اجتماعی ، و غیر آن.

و معلوم است كه وقتی اقوام و امت‌های مختلف از مناطق مختلف زمین با همه تفاوت ها كه در انساب و رنگ و سنن و آداب آن‌ها است در یك‌جا جمع شده و سپس یكدیگر را شناختند و معلوم شد كه كلمه همه واحده و آن كلمه حق است و معبود همه یكی است و او خدای عزوجل است و وجهه همه یكی است و آن كعبه است این اتحاد روحی آن‌ها به اتحاد جسمی و آن وحدت كلمه ایشان را به تشابه در عمل می‌كشاند.

این از آن دیگری آن‌چه می‌پسندد می‌آموزد و آن دیگری نیز خوبی‌های این را می‌گیرد و این به كمك آن می‌شتابد و در حل مشكلات آن قوم كمر می‌بندد و به اندازه‌ مقدور خود یاریش می‌دهد ، در نتیجه جامعه‌های كوچك به صورت یك جامعه بزرگ مبدل می‌شود ، آن‌وقت نیروهای جزئی نیز به نیروی كلی مبدل می‌شود كه كوه‌های بلند هم در مقابل آن نمی‌تواند مقاومت كند و هیچ دشمن نیرومندی حریف آن نمی‌شود و جان كلام آن‌‌كه: هیچ راهی به سوی حل مشكلات به مانند تعاضد و تعاون نیست و هیچ راهی به سوی تعاون چون تفاهم نیست و هیچ راهی به سوی تفاهم مانند تفاهم دینی نیست.

نوع دوم از منافع ، مناغع اخروی است كه همان وجود انواع تقرب‌ها به سوی خدا است. تقرب‌هایی كه عبودیت آدمی را مجسم می‌سازد و اثرش در عمل وگفتار آدمی هویدا گردد و عمل حج با مناسكی كه دارد انواع عبادت‌ها و توجه به خدا را شامل و متضمن است چون مشتمل است بر ترك تعدادی از لذایذ زندگی و كارهای دنیایی و كوشش‌ها برای دنیا و تحمل مشقت‌ها و طواف پیرامون خانه او و نماز قربانی و انفاق‌ و روزه و غیر آن.

عمل حج با اركان و اجزایی كه دارد یك دوره كامل مسیر ابراهیم خلیل^(ع) در مراحل توحید و نفی شرك و اخلاص عبودیت او را مجسم می‌سازد.

به همین بیان روشن می‌شود كه چرا فرمود:" در میان مردم حج را اعلام كن تا به سویت بیایند"چون معنای آمدن مردم به سوی ابراهیم این است كه مردم به سوی خانه‌ای كه او بنا كرده بیایند و آن را زیارت كنند و آمدنشان مستلزم این است كه این منافع اخروی و دنیوی را مشاهده كنند و وقتی مشاهده كردند علاقه‌مند به آن خانه می‌شوند؛چون خلقت انسان به گونه‌ای است كه منفعت را دوست دارد"