احد، کوهی که ما را دوست دارد
احد نام کوهی است که در شمال مدینه قرار گرفته است. چون این کوه از سلسله کوه‌های آن منطقه جدا و مستقل است، آن را احد (به معنای تنها) نامیده‌اند.
اما شهرت این کوه و این منطقه به دلیل وقوع جنگ و غزوه‌ای است که در شوال سال سوم هجرت در این منطقه رخ داد.
پیروزی مسلمانان در جنگ بدر، مشرکان مکه را سخت برآشفته ساخت و به فكر انتقام و نابودی اسلام انداخت. مشرکان با پنج هزار نفر نیروی نظامی از شمال مدینه وارد منطقه احد شدند. مسلمان نیز به فرماندهای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در قالب یک لشکر هزار نفری از مدینه به سوی احد حرکت کرند که در میانه راه سیصد نفر از آنها به فرماندهای عبدالله بن اُبَی، (یکی از منافقین مدینه) از لشکر اسلام جدا شدند و پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با هفتصد نفر از یاران خود به مسیر ادامه داد. رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم اردوگاه لشكر خود را به گونه ای قرار داد كه از پشت سر به یك مانع طبیعی؛ یعنی كوه احد محدود می گشت و در سمت چپ لشكر نیز كوه كوچكی به نام «عَینین» كه بعداً جبل الرُماة لقب گرفت، قرار داشت. سپس رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم عبداللَّه بن جبیر را با حدود 50 تیرانداز بر روی جبل الرُماة مستقر ساخته و از آنها خواست مانع نفوذ دشمنان از این ناحیه و غافلگیر شدن لشکر اسلام شوند. حضرت به آنها فرمود: «ما در نبرد غالب باشیم یا مغلوب، شما این نقطه را خالی نگذارید.»
چیزی نگذشت كه در پرتو جانبازی سرداران رشید اسلام؛ مانند علی بن ابی طالب علیه السلام ، حمزه عموی پیامبر، ابودجانه و مُصعَب، لشكر قریش اسلحه و غنایم خود را زمین نهاده و با فضاحت عجیبی پا به فرار گذاردند. اما آنچه باعث شد خاطره‌ای تلخ از این واقعه در کام مسلمانان بنشیند، ترجیح مال دنیا و جمع غنایم، بر اطاعت از فرمان پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود. چهل نفر از کسانی که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بر کوه رماة مستقر کرده بود از فرمانده خود سرپیچی کردند و دهانه‌ی کوه را خالی گذاشتند. این امر باعث شد دشمنان به این منطقه طمع کرده و در حالی که شکست خورده بودند، از این منطقه نفوذ کنند و افراد باقی مانده روی کوه رماة به فرماندهای عبداللَّه بن جبیر را شهید کرده و سرنوشت نبرد را به نفع خود تغییر دهند. در این هنگام که مسلمان از دو جهت مورد تهاجم قرار گرفته بودند، وضعیت عجیبی در ارتش اسلام به وجود آمد. گروهی به صورت دستههای پراكنده به دفاع از خود و رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرداختند و گروهی پا به فرار گذاشتند. طولی نكشید كه تلفات سنگینی بر مسلمانان وارد آمد و به ناگاه خبری به دروغ منتشر شد:
«الا قَدْ قُتِلَ مُحَمَّد»
«هان! ای مردم، محمد كشته شد.»
این خبر روحیه دشمن را تقویت و روحیه گروهی از مسلمانان را تضعیف نمود و امتحان بزرگی را برای آنان رقم زد. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم كه خود پیشانی اش زخم برداشته و دندانش شكسته بود، با استقامتی بی نظیر از حریم اسلام دفاع میكرد. علی بن ابی طالب علیه السلام با تمام وجود گرداگرد رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم می چرخید و با شمشیرش دشمنان را به كام مرگ میفرستاد و از آن حضرت دفاع میكرد. علی علیه السلام خود فرموده است: هنگامی كه ارتش قریش به سوی ما حمله آوردند، انصار و مهاجر راه خانه خود را گرفتند و من با هفتاد زخم از وجود آن حضرت دفاع كردم، سپس آن حضرت قبا را كنار زد و دست روی مواضع زخم كه نشانه های آن باقی بود كشید. علی بن ابی طالب علیه السلام آن چنان جنگید كه شمشیرش شكست و این ندا در فضا پیچید:
«لا سَیْفَ إِلَّا ذُو الْفَقَارِ وَ لا فَتَی إِلَّا عَلِیٌّ»
«شمشیری جز ذوالفقار و جوانمردی چون علی نیست.»
ابن هشام تعداد كشته شدگان دشمن را 22 نفر ذكر میكند كه 12 نفر آنها بهدست علی بن ابیطالب علیه السلام به هلاكت رسیدند.
سرانجام نبرد احد با تقدیم حدود هفتاد و چهار شهید پایان یافت. نتیجه این امتحان بزرگ که می‌رفت با پیروزی برای مسلمانان به پایان برسد، رسوا شدن منافقین، اثبات رشادت و استقامت اصحابی مانند علی بن ابی طالب علیه السلام و حمزه سیدالشهدا، و ضعف و تزلزل عده‌ای دیگر از صحابه بود.
مسلمانان بیش از سه برابر قریش كشته دادند. دشمنان برخی از جنازه های شهیدان را مثله كردند؛ یعنی گوش و بینی آنان را بریدند و در نتیجه صحنه دلخراشی بر میدان نبرد حاكم شد. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم همراه با دیگر مسلمانان وارد میدان نبرد شدند، تا حدود هفتاد شهید را به خاك بسپارند. وقتی چشم آن حضرت بر پیكر مثله شده حمزه افتاد بسیار متأثر و منقلب شد. سرانجام رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بر پیكر شهیدان نماز گزارد و آنان را یك یك و یا دو تا دو تا به خاك سپرد.
از موارد دیگری که کوه احد را برجسته کرده و موجب انس و الفت مسلمانان با آن می‌شود، حدیثی است که از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم در مورد این کوه وارده شده است.
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم درباره این كوه فرموده است:
«هَذَا أُحُدٌ جَبَلٌ یُحِبُّنَا وَ نُحِبُّهُ»
«این احد است، کوهی که ما را دوست دارد و ما هم او را دوست داریم»
نظرات :