واجبات احرام

مسأله = واجبات در وقت احرام سه چیز است:

?1?- نیت ?2?- تلبیه ?3?- پوشیدن جامه احرام

«نیّت»

در نیت چهار امر معتبر است:

اوّل : قصد قربت.

دوّم : همزمان بودن نیت با شروع در احرام.

سوّم : تعیین عملى كه براى آن محرم مى‌شود كه حج است یا عمره و نوع آنها و قصد نیابت اگر احرامش نیابى است.

چهارم: باید قصد انجام چیزى كه احرام را باطل مى‌كند نداشته باشد. (آیات عظام گلپایگانى، بهجت، مكارم، صافى: بلكه قصد ترك جمیع محرمات احرام لازم است.)

مسأله - لازم نیست نیت احرام را بر زبان جارى كند یا در ذهن خود بگذراند.

مسأله - عمره و حج و تمام اجزاى آنها از عبادات است و باید با نیت خالص براى خداوند تعالى بجا آورد.

مسأله - اگر بعضى از اركان عمره یا حج را به نیت خالص نیاورد و به ریا و غیر آن باطل كند و نتواند آن را جبران كند، پس در عمره حكم بطلان عمره را دارد و در حج حكم بطلان حج را، ولى اگر محل جبران باقى است و جبران كرد، عملش صحیح مى‌شود، گرچه معصیت‌كار است.

مسأله - كسى كه وظیفه‌اش عمره تمتع بوده و ندانسته به نیت عمره مفرده محرم شده چنانچه قصد انجام وظیفه فعلى را داشته و اشتباهاً آن را بر عمره مفرده تطبیق كرده احرامش براى عمره تمتع واقع مى‌شود و الا احرام عمره مفرده محسوب مى‌شود.

مسأله - پس از این كه شخص به طور صحیح براى حج یا عمره محرم شد نمى‌تواند احرام خود را به هم بزند و اگر لباس احرام را هم از تن درآورد و قصد بیرون آمدن از احرام را نیز بكند باز در احرام خود باقى است و محرمات احرام بر او حلال نمى‌شود و اگر كارى كه موجب كفاره است انجام دهد باید كفاره بدهد.

مسأله - قصد ابطال عمره یا حج یا بعض اجزاء آن مبطل نمى‌باشد.

«تلبیه»

مسأله - دوم تلبیه: یعنى لبیك گفتن به این صورت كه بگوید:

« لَبَّیْكَ، اللّ?هُمَّ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ لا? شَرِیكَ لَكَ لَبَّیْكَ» با گفتن این جملات شخص محرم مى‌شود و مستحب است پس از آن بگوید:

« اِنَّ الْحَمْدَ وَ النِّعْمَةَ لَكَ وَ الْمُلْكَ، لا? شَرِیكَ لَكَ لَبَّیْك» بلكه موافق احتیاط است و نیز مستحب است بعد از آن بگوید:

« لَبَّیْكَ ذَا الْمَعارِج لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ داعیاً إلى? دارِ السَّلامِ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ غَفّارَ الذُّنُوبِ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ أهْلَ التَّلْبِیَةِ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ ذَا الجَلالِ وَ الْاِكْرامِ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ تُبْدِئُ وَ الْمَعادُ إلَیْكَ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ تَسْتَغنِی ویُفْتَقَرُ إلَیْكَ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ مَرْهُوباً وَ مَرْغُوباً إلَیْكَ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ إل?هَ الْحَقِّ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ ذَا النَّعْماءِ وَ الْفَضْلِ الْحَسَنِ الْجَمِیلِ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ كَشَّافَ الْكُرَبِ الْعِظامِ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ عَبْدُكَ وَابْنُ عَبْدَیْكَ لَبَّیْكَ، لَبَّیْكَ یا كَرِیمُ لَبَّیْكَ» .

مسأله - واجب در لبیك بیش از یك مرتبه نیست ولى مستحب است تكرار آن و زیاد گفتن آن هر چه مى‌تواند و براى هفتاد مرتبه گفتن ثواب زیادى ذكر شده است و لازم نیست آنچه را در حال احرام بستن گفته شد تكرار كند بلكه كافى است بگوید «لبّیك اللّهمّ لبّیك» یا تكرار كند «لبیك» را فقط.

مسأله - واجب است صحیح گفتن قدر واجب از لبیك را كه گذشت، همان طور كه صحیح گفتن تكبیرة الاحرام در نماز واجب است.

مسأله - اگر تلبیه را به قدر واجب كه ذكر شد، نداند باید آن را یاد بگیرد و یا كسى او را در وقت گفتن تلقین كند، یعنى كلمه‌كلمه آن شخص بگوید و شخصى كه مى‌خواهد احرام ببندد دنبال او به طور صحیح بگوید.

مسأله - كسى كه لال است باید با انگشت به تلبیه اشاره كند و زبانش را هم حركت دهد (آیة اللّ?ه سیستانى: اگر در اثر عارضه‌اى لال شده و الفاظ تلبیه را مى‌داند. به مقدارى كه مى‌تواند تلفظ كند و اگر نتواند زبان و لب را به آن حركت دهد و همراه با آن در قلب اخطار نماید و با انگشت به آن اشاره كند و اگر لال و كر مادرزاد است و مانند آن، پس زبان و لب را مانند كسانى كه تلفظ مى‌كنند حركت دهد و با انگشت اشاره كند. آیة اللّ?ه صافى، آیة اللّ?ه گلپایگانى: اگرچه به گفتن ترجمه آن باشد و نائب هم بگیرد رجاءً كه ازطرف او به‌طور صحیح بگوید. ) و  بهتر است نائب هم بگیرد.

مسأله - كسى كه به هر دلیلى نمى‌تواند تلبیه را صحیح بگوید اگرچه با تلقین باید به هر نحوى كه مى‌تواند بگوید و كفایت مى‌كند اگر عرفاً تلبیه بر آن صدق كند، و الّا بنابر احتیاط علاوه بر آنچه مى‌تواند، ترجمه تلبیه را بگوید و اگر اصلاً نمى‌تواند بگوید اكتفا به ترجمه، خالى از وجه نیست.

مسأله - اگر نتواند یاد بگیرد یا وقت یاد گرفتن نداشته باشد و با تلقین هم نتواند بگوید حكم مسأله قبل را دارد.

مسأله - تأخیر تلبیه واجب از میقات جایز نیست و اگر تأخیر انداخت محرم نشده كه حكم آن در مسأله ??7? و ??8? گذشت.

مسأله - اگر كسى لبیك واجب را نگفت، چه به واسط? عذرى و چه بدون عذر، چیزهایى كه بر محرم حرام است بر او حرام نمى‌شود و اگر آنچه در احرام موجب كفاره مى‌شود به جا آورد كفّاره ندارد و همچنین اگر لبیك را به ریا باطل كند.

مسأله - اگر بعد از گفتن لبیك واجب در میقات، شك كند كه نیّت عمر? تمتع كرده یا نیت حج تمتع، بنا بگذارد كه نیت عمره تمتع كرده و عمر? او صحیح است و همچنین اگر بعد از لبیك گفتن در روز هشتم كه باید براى حج تمتع بگوید شك كرد كه لبیك را براى حج گفت یا براى عمره، بنا بگذارد كه براى حج تمتع گفته و حج او صحیح است.(آیة اللّ?ه تبریزى، آیة اللّ?ه خوئى: در هر دو صورت اگر داخل در عمل مترتب مثل طواف عمره تمتع یا وقوف به عرفات شده، حكم به صحت مى‌شود و در غیر این صورت باید اعاده نماید. )

مسأله - ترجمه تلبیه واجب این است كه بگوید: «اجابت مى‌كنم دعوت تو را خدایا. خدایا! اجابت مى‌كنم دعوت تو را، اجابت مى‌كنم دعوت تو را، شریكى نیست مر تو را، اجابت مى‌كنم دعوت تو را» و اگر كلم? «دعوت» را هم نگوید كفایت مى‌كند درمواردى كه باید ترجمه را بگوید.

«قطع تلبیه»

مسأله - كسى كه براى عمره تمتع یا عمره مفرده محرم شده باید وقتى كه خانه‌هاى مكه پیدا مى‌شود لبیك را ترك كند و دیگر لبیك نگوید و مراد از خانه‌هاى مكه خانه‌هایى است كه در زمانى كه عمره به جا مى‌آورد جزو مكه باشد هرچند مكه بزرگ شود (آیات عظام: بهجت، تبریزى، خوئى، سیستانى: بلكه مراد خانه‌هاى مكه‌قدیم است. ) و كسى كه احرام حج بسته لبیك را تا ظهر روز عرفه بیشتر نگوید.

مسأله - كسى كه براى عمره مفرده محرم شده اگر از خارج مكه به سوى آن مى‌آید هنگام داخل شدن به حرم لبیك را قطع نماید و اگر از مكه براى احرام به خارج حرم رفته است هنگام مشاهده كعبه لبیك را قطع كند.

«پوشیدن جامه احرام»

مسأله - سوّم پوشیدن دو جام? احرام براى مردان كه یكى «لنگ» است و دیگرى «رداء» كه باید آن را بر دوش بیندازد

و لازم است كه این دو جامه را قبل از نیّت احرام و لبیك گفتن بپوشد و اگر بعد از لبیك پوشید احتیاط مستحب آن است كه لبیك را دوباره بگوید.

مسأله - لنگ باید به اندازه‌اى باشد كه از ناف تا زانو را بپوشاند و رداء نیز باید به قدرى باشد كه شانه‌ها را بپوشاند به گونه‌اى كه رداء صدق نماید.

مسأله - در پوشیدن دو جامه احرام ترتیب معتبر نیست همانطور كه كیفیت خاصى نیز معتبر نمى‌باشد بلى باید یكى را بهر كیفیتى كه مى‌خواهد لنگ قرار دهد و دیگرى را به هر كیفیتى كه مى‌خواهد رداء قرار دهد.

مسأله - لباس احرام باید دو جام? جدا باشد و در حال اختیار نمى‌توان به یك جامه بلند كه مقدارى از آن لنگ و مقدارى رداء قرار داده شده اكتفا نمود.

مسأله - پوشیدن‌جام? احرام، عملى عبادى است و در آن نیت و قصد قربت لازم است واحتیاطمستحب آن‌است كه‌در كندن‌جام? دوخته‌هم‌نیت و قصد قربت داشته باشد.

مسأله - شرائط لباس نمازگزار در دو جام? احرام معتبر است بنابراین جام? حریر و جام? نجس به نجاستى كه در نماز از آن عفو نشده كفایت نمى‌كند.

مسأله - جامه‌اى را كه لنگ قرار مى‌دهد نباید به قدرى نازك باشد كه بدن‌نما باشد ولى در رداء این شرط معتبر نیست.

گرچه موافق احتیاط است.

مسأله - در حال احرام هرگاه این دو جامه نجس شود باید آن را تطهیر یا تبدیل كند (آیة اللّ?ه صافى، آیة اللّ?ه گلپایگانى: بنابر احتیاط مستحب) ولى اگر تطهیر و تبدیل ننماید ضرر به احرامش نمى‌زند و كفاره هم ندارد. امّا تطهیر بدن لازم نیست مگر براى نماز و طواف.

مسأله - لباس احرام مى‌تواند از غیر منسوج مانند پوست یا نمد باشد اگر عرفاً به آن جامه گفته شود.

مسأله - لازم نیست جامه احرام را همیشه در بر داشته باشد بلكه مى‌تواند آن را عوض كند و براى شستن، استحمام و مانند آن بیرون آورد ولى اگر جامه را عوض كرد افضل آن است كه براى طواف همان جامه‌اى را كه در آن محرم شده بپوشد.

مسأله - شخص محرم مى‌تواند براى حفظ از سرما و یا غرض دیگر بیش از دو جامه احرام بپوشد (آیة اللّ?ه فاضل: ولى هم? آنها باید شرائط لباس احرام را داشته باشد. )? مثل دو یا سه رداء و دو یا سه لنگ.

مسأله - محرم مى‌تواند براى آشكار نشدن عورت یا اغراض دیگر قطعه‌اى پارچه زیر لنگ بسته آن را از میان دو پا عبور دهد.

مسأله - وصل نمودن قسمتى از لباس احرام به قسمت دیگر با سنجاق و گیره و مانند آن جایز است (آیة اللّ?ه صافى، آیة اللّ?ه گلپایگانى: سنجاق زدن و گره زدن حوله احرام و سنگ‌گذاشتن بین دو طرف حوله به نحوى كه حوله به صورت یقه پیراهن درآید جایز نیست و نیز نباید پارچه احرام را چاك داده و مانند پیراهن بپوشد، بلى قرار دادن سنگ كوچك، در جامه احرام براى آن‌كه آن را سنگین كرده و رداء را حفظ نماید مانعى ندارد. آیة اللّ?ه خامنه‌اى: مادامى كه از صدق رداء و لنگ خارج نشود.) و نیز گره زدن لباس احرام اشكال ندارد ولیكن نباید آنچه را لنگ قرار داده به گردن گره بزند ولى اگر از روى جهل یا فراموشى گره زد باید بنابر احتیاط فوراً آن را باز نماید ولى اگر باز نكرد یا از ابتداء عمداً گره زد به احرامش ضرر نمى‌زند و چیزى بر او نیست.

«لباس احرام بانوان»

مسأله - دو جام? ذكر شده كه باید محرم بپوشد مخصوص به مرد است ولى زن مى‌تواند در لباس‌هاى عادى خود به هر نحو كه هست محرم شود چه دوخته باشد و چه نباشد بلى شرائط ذكر شده در دو جام? احرام در آن معتبر است حتى از حریر خالص نیز نباشد.

«تعلّق خمس به لباس احرام»

مسأله - پوشیدن لباس احرام غصبى جایز نیست و همین طور است لباسى كه متعلّق خمس باشد یا با عین پولى كه متعلّق خمس است آن را بخرد.

مسأله - اگر شك داشته باشد كه لباس احرام او متعلق خمس شده یا نه، یا شك دارد پولى كه با آن لباس احرام را خریده متعلّق خمس بوده یا نه، تخمیس آن واجب نیست و پوشیدن آن براى احرام جایز و طواف و نماز در آن صحیح است.

«احكام احرام»

مسأله - براى احرام بستن طهارت از حدث اصغر و اكبر لازم نیست.

مسأله - اگر بعد از آن كه محرم شده است پیراهن بپوشد لازم است كه پیراهن را شكاف دهد و از طرف پائین بیرون آورد ولى اگر در پیراهن محرم شود لازم نیست شكاف دهد و از پایین بیرون آورد و همین قدر لازم است آن را بكند و لباس احرام بپوشد و در هر دو صورت احرامش صحیح است.

مسأله - اگر در هنگام احرام بستن لباس احرام را عمداً یا از روى عذر نپوشد یا لباس دوخته را از تن بیرون نیاورد احرامش صحیح است هرچند در صورت عمد معصیت كرده است و همین طور است احرام در جامه‌اى كه شرائط لازم را ندارد.

مسأله - اگر بواسطه عذرى، مثل مرض، نتواند لباس دوخت? خود را بكند و لباس احرام بپوشد، باید در میقات یا محاذات آن نیت عمره و یا حج كند و لبیك بگوید و كافى است، و هر وقت عذرش برطرف شد جام? دوخته را بكند و اگر لباس احرام نپوشیده، بپوشد. و لازم نیست به میقات برگردد، ولى براى پوشیدن لباس دوخته یك گوسفند قربانى كند.

«مستحبات احرام»

مسأله - مستحبات احرام چند چیز است: (آیة اللّ?ه سیستانى، آیة اللّ?ه مكارم: پاره‌اى از مستحبات و مكروهاتى كه اینجا ذكر شده مبتنى بر قاعده تسامح است پس باید رعایت آن به قصد رجاء باشد نه ورود. )

1?- بدن خود را پاكیزه نموده و ناخن و شارب خود را بگیرد، و موى زیر بغل و عانه را با نوره ازاله نماید.

?2?- كسى كه قصد حج دارد از اول ماه ذى‌القعده و شخصى كه قاصد عمر? مفرده است پیش از یك ماه موى سر و ریش را رها كند.

?3?- پیش از احرام در میقات غسل احرام بنماید و این غسل از زن حایض و نفساء نیز صحیح است (آیة اللّ?ه بهجت: این غسل با خوابیدن باطل نمى‌شود ولى اعاده آن شبیه به‌مستحب در مستحب است.)? و تقدیم این غسل به خصوص در صورتى كه خوف آن باشد كه در میقات آب یافت

نشود جایز است و در صورت تقدیم، اگر در میقات آب یافت شد مستحب است غسل را اعاده نماید و بعد از این غسل، اگر مكلف لباسى را پوشید یا چیزى را خورد كه بر محرم حرام است باز هم اعاده مستحب است و اگر مكلف در روز غسل نمود از غسل تا آخر شب آینده كفایت مى‌كند و همچنین اگر غسل در شب نمود تا آخر روز آینده كافى است ولى اگر بعد از غسل و پیش از احرام به حدث اصغر محدث شد غسل را اعاده نماید.

???- آن كه دو جام? احرام از پنبه باشد.

???- لباس احرام سفید باشد.

???- احرام را به ترتیب ذیل ببندد:

در صورت تمكن بعد از فریضه ظهر و در صورت عدم تمكن بعد از فریضه دیگر. (آیة اللّ?ه بهجت، آیة اللّ?ه فاضل: در صورت عدم تمكن از فریض? اداء بعد از فریضه‌قضا محرم شود.) و در صورت عدم تمكن از آن، بعد از شش یا دو ركعت نماز نافله، در ركعت اول بعد از حمد سور? توحید و در ركعت دوم سور? جحد را بخواند و شش ركعت افضل است و بعد از نماز حمد و ثناى الهى را به جا آورد و بر پیغمبر و آل او صلوات بفرستد، آنگاه بگوید:

« أللّ?هُمَّ إنِّی أسْأَ لُكَ أنْ تَجْعَلَنِی مِمَّنِ اسْتَجابَ لَكَ، وَ آمَنَ بِوَعْدِكَ، وَ اتَّبَعَ أمْرَكَ، فَاِنِّی عَبْدُكَ، وَ فی قَبْضَتِكَ، لا? اُوْقى? إلاّ? ما وَقیتَ، وَ لا? آخُذُ إلاّ? م?ا أعْطَیْتَ، وَقَدْ ذَكَرْتَ الْحَجَّ، فَأسْألُكَ أنْ تَعْزِمَ لِی عَلَیْهِ عَلى? كِتابِكَ، وَ سُنَّةِ نَبِیِّكَ صَلَواتُكَ عَلَیْهِ وَ آلِه، وَتُقَوِّیَنِی عَلى? ما ضَعُفْتُ، وَ تُسَلِّمَ لِی مَناسكی فی یُسْرٍ مِنْكَ وَ عافِیَةٍ، وَ اجْعَلْنِی مِنْ وَفْدِكَ الّذی رَضِیتَ وَ ارْتَضَیْتَ وَ سَمَّیْتَ وَ كَتَبْتَ. أللّ?هُمَّ إنِّی خَرَجْتُ مِنْ شُقَّةٍ بَعیدَةٍ، وَ أنْفَقْتُ مالِی ابْتِغاءَ مَرْضاتِكَ. أَللّ?هُمَّ فَتَمِّمْ لِی حَجَّتِی وَ عُمْرَتِی. أللّ?هُمَّ إنّی اُریْدُ التَّمَتُّعَ بِالْعُمْرَةِ إلَى الْحَجِّ عَلى? كِتابِكَ، وَ سُنَّةِ نَبِیِّكَ صَلَواتُكَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، فَاِنْ عَرَضَ لِی عارِضٌ یَحْبِسُنِی، فَخَلِّنِی حَیْثُ حَبَسْتَنِی بِقَدَرِكَ الَّذی قَدَّرْتَ عَلَیَّ. أللّ?هُمَّ إنْ لَمْ تَكُنْ حَجَّةً فَعُمْرَةً، أحْرَمَ لَكَ شَعْرِی وَ بَشَرِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ عِظامِی وَ مُخّی وَ عَصَبِی مِنَ النِّساءِ وَ الثِّیابِ وَالطِّیْبِ، أبْتَغِی بِذ?لِكَ وَجْهَكَ وَ الدارَ الْآخِرَةَ» .

?7?- هنگام پوشیدن دو جام? احرام بگوید:

« اَلْحَمْدُ للّ?هِ‌ِ الَّذِی رَزَقَنِی مَا اُواری بِهِ عَوْرَتی، وَ اُؤَدِّی فِیْهِ فَرْضِی، وَ أعْبُدُ فِیْهِ رَبِّی، وَ أنْتَهِی فِیْهِ إلى? ما أمَرَنِی، اَلْحَمْدُ للّ?هِ‌ِ الَّذِی قَصَدْتُهُ فَبَلَّغَنِی، وَ أردْتُهُ فَأع?انَنِی وَ قَبِلَنِی وَ لَمْ یَقْطَعْ بِی، وَ وَجْهَهُ أرَدْتُ فَسَلَّمَنِی فَهُوَ حِصْنِی وَ كَهْفِی وَ حِرْزِی وَ ظَهْرِی وَ مَلاذِی وَ رَجائی وَ مَنْجایَ وَ ذُخْرِی وَ عُدَّتِی فی شِدَّتِی وَ رَخائِی» .

?8? - تلبیه‌ها را در حال احرام تكرار كند، خصوصاً در موارد ذیل:

الف: وقت برخاستن از خواب.

ب: بعد از هر نماز واجب و مستحب.

ج: وقت رسیدن به سواره.

د: هنگام بالا رفتن از تلّ یا سرازیر شدن از آن.

ه‍: وقت سوار شدن یا پیاده شدن.

و: آخر شب.

ز: اوقات سحر

زن حایض و نفساء (آیة اللّ?ه بهجت، آیة اللّ?ه فاضل: . . . و جنب. ) نیز این تلبیه‌ها را بگویند. و شخص متمتع، تلبیه گفتن او در عمره مستمر خواهد بود تا آن كه خانه‌هاى مكه را ببیند و امّا تلبی? حج تا ظهر روز عرفه مستمر است.(آیة اللّ?ه بهجت: و همچنین مستحب است بر مردان تلبیه را بلند بگویند.)

«مكروهات احرام»

مكروهات احرام چند چیز است:

?1?- احرام در جام? سیاه، و افضل احرام در جام? سفید است.

?2?- خوابیدن محرم بر رختخواب و بالش زرد رنگ.

?3?- احرام بستن در جام? چركین و اگر جامه در حال احرام

چرك شود بهتر است كه مكلف مادامى كه در حال احرام است آن را نشوید.

???- احرام بستن در جام? راه‌راه (آیة اللّ?ه سیستانى: احرام بستن در جام? نقشه‌دار و مانند آن. )

5- استعمال حنا، (آیة اللّ?ه مكارم: اگر قصد زینت داشته باشد اشكال دارد و فرقى میان حنا ورنگ‌هاى امروز نیست. )پیش از احرام، در صورتى كه اثر آن تا حال احرام باقى بماند.

???- حمام رفتن و اولى آن است كه محرم بدن خود را با كیسه و مثل آن نساید.

?7?- لبیك گفتن محرم در جواب كسى كه او را صدا نماید.