به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، این روز، روز فداكاری امام حسین (ع) و یاران باوفای وی می‌باشد و تا ابد به آنان تعلق خواهد داشت. در این روز، حوادث و رویدادهای مهمی در سرزمین كربلا به وقوع پیوست كه برای همیشه در تاریخ انسان‌ها ثبت و درج خواهد ماند. در اینجا به طور گذرا به اهم رویدادهای عاشورای سال ۶۱ قمری اشاره می‌كنیم: ۱- تنظیم صفوف سپاه. امام حسین (ع) پس از نماز صبح عاشورا، سپاه كم تعداد خود را كه متشكل از ۳۲ تن سواره و ۴۰ تن پیاده بودند، به سه دسته تقسیم كرد. دسته اول را در بخش می‌منه به فرماندهی زهیر بن قین، دسته دوم را در بخش می‌سره به فرماندهی حبیب بن مظاهر و دسته سوم را در قلب سپاه به فرماندهی خود آن حضرت تقسیم بندی كرد. هم چنین آن حضرت، بیرق سپاه را به برادرش حضرت عباس بن علی (ع) واگذارد و نیروهای خود را در جلو و خیمه‌گاه را در پشت سر آنان قرار داد. عمر بن سعد نیز فرماندهی می‌منه سپاه خود را به عمرو بن حجّاج، فرماندهی می‌سره را به شمر بن ذی الجوشن، فرماندهی سواره نظام را به عروة بن قیس و فرماندهی پیاده نظام را به شبث بن ربعی واگذاشت و بیرق سپاه را به دست غلامش «درید» سپرد. ۲- موعظه‌های امام حسین (ع). امام حسین (ع) پیش از آغاز نبرد، بار‌ها برای اندرز سپاه كفر پیشه دشمن، پیش قدم شد و با بیان خطبه‌هایی روشن گر، آنان را به حفظ آرامش و عدم خون ریزی دعوت كرد و از جنگ و مبارزه بازداشت. آن حضرت، علاوه بر خود، برخی از یاران خویش را نیز در این روز به نزد سپاهیان عمر بن سعد فرستاد و از طریق آنان، این سپاه گمراه را به هدایت و حقانیت دعوت كرد. ۳- ندامت حرّ بن یزید. حرّ بن یزید كه از فرماندهان سپاه عمر بن سعد و از دلاوران و دلیر مردان عرب بود، روز عاشورا پیش از آغاز درگیری رسمی، پشیمان شد و به سپاه امام حسین (ع) پیوست. با اینكه وی نخستین كسی بود كه راه را بر امام حسین (ع) بسته و با اجبار و اكراه، آن حضرت را به سوی سرزمین كربلا گسیل داشت، با این حال، مورد پذیرش اباعبدالله الحسین (ع) قرار گرفت و آن حضرت، توبه‌اش را پذیرفت و او را در جمع یارانش قرار داد. پیوستن حرّ بن یزید و تعدادی از سپاهیان عمر بن سعد به سپاهیان امام حسین (ع)، دودلی و سردرگمی بسیاری از كفر پیشه گان را به دنبال داشت و حالت عجیبی در میان سپاهیان عمر بن سعد به وجود آورد. ۴- هجوم سراسری دشمن. عمر بن سعد كه تاب پیوستن افراد دیگری به سپاه امام حسین (ع) را نداشت، لشكریان خود را به جنبش درآورد و دستور حمله عمومی داد. در اندك مدتی دو سپاه به هم نزدیك شده و نبرد سختی آغاز گردید. هر یك از یاران امام حسین (ع) با ده‌ها تن از سپاه دشمن به نبرد نابرابر و تن به تن پرداخت و هیچ سستی و تردیدی در وی ملاحظه نمی‌شد و این روحیه بالای رزمی و اعتقادی قوی، برای دشمن سنگین و كمرشكن بود. در این نبرد، حدود پنجاه تن از یاران امام حسین (ع) و صد‌ها تن از سپاه دشمن كشته شدند. ۵- نبرد انفرادی. دشمن كه از نبرد سراسری و تهاجمی، نتیجه‌ای نگرفته بود، به تدریج به سوی نبرد انفرادی روی آورد. زیرا اگرچه سپاه عمر بن سعد جملگی برای نبرد با امام حسین (ع) آمده بودند، ولی در میان آنان مردان زیادی بودند كه جنگ با فرزندان رسول خدا (ص) را روا نداشته و به اكراه و اجبار در سپاه عمر بن سعد قرار گرفته بودند. بدین جهت در كار نبرد عمومی و هجوم سراسری تعلل می‌ورزیدند و عمر بن سعد را در رسیدن به مقاصد پلیدش ناكام گذشته بودند. در این مرحله نیز تعدادی از سپاهیان امام حسین (ع) كشته شدند. ۶- نماز ظهر عاشوار. ابوثمامه صیداوی در گرما گرم نبرد، به امام حسین (ع) نزدیك شد و به آن حضرت عرض كرد، كه وقت زوال فرا رسیده است. امام حسین (ع) كه به نماز اهمیت ویژه‌ای می‌داد، دستور داد جنگ را متوقف كرده و همگی به نماز پردازند. دشمنان كه به نماز اهمیت چندانی نمی‌دادند، آن حضرت و یارانش را در حال نماز نیز مورد هجوم ناجوانمردانه قرار داده و با پرتاب تیر آنان را نشانه می‌گرفتند. عبدالله حنفی كه خود را سپر امام حسین (ع) قرار داده بود، متحمل سیزده تیر دشمن شد و عاقبت در حال دفاع از وجود شریف امام حسین (ع) به لقاء الله پیوست. ۷- شهادت سایر یاران امام حسین (ع). پس از نماز ظهر عاشورا، باقیمانده یاران امام حسین (ع) نیز یكی پس از دیگری به شهادت رسیدند. شیر مردانی چون زهیر بن قین، نافع بن هلال، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر، حرّ بن یزید، بریر بن خضیر و دلیر مردانی از بنی هاشم چون علی اكبر (ع)، عباس بن علی (ع)، قاسم بن حسن (ع)، عبدالله بن مسلم (ع) و افرادی دیگر در یاری مولا و سرورشان امام حسین (ع) جنگیدند و سرانجام به دست دشمنان اهل بیت (ع)، مظلومانه به شهادت رسیدند. ۸- مبارزه و شهادت امام حسین (ع). امام حسین (ع) پس از آنكه همه یاران خود را از دست داد، بانوان عصمت پناه را در خیمه‌ای گرد آورد و آنان را تسلی و دلداری داد و به صبر و شكیبایی سفارش نمود و با قلبی شكسته از آنان خداحافظی كرد. آن حضرت، فرزندش امام زین العابدین (ع) را كه در بیماری سختی به سر می‌برد، جانشین خویش قرار داد و با او نیز وداع كرد و آماده نبرد با دشمن گردید. امام حسین (ع) به تنهایی، ساعاتی با نیروهای گسترده دشمن مبارزه كرد و تعداد زیادی از آنان را كشته و زخمی نمود. خود آن حضرت نیز زخم‌های فراوانی در میدان مبارزه متحمل شد و بر اثر آن‌ها، از زین اسبش «ذوالجناح» به زمین افتاد و مورد هجوم وحشیانه دشمن قرار گرفت. سرانجام شمر بن ذی الجوشن، با قساوت و بی‌رحمی تمام به بدن خونین و كم رمق آن حضرت نزدیك شد و سر مباركش را از قفا جدا كرد و بدین طریق، روح شریفش را به اعلی علیین به پرواز در آورد. جنایات سپاه عمر بن سعد، در عصر عاشورا پس از شهادت جانسوز اباعبدالله الحسین (ع) و هفتاد و دو تن از یاران فداكار وی در صبح و عصر عاشورا، دشمنان اهل بیت (ع) جنایت‌های دیگری در عصر عاشورا مرتكب گردیدند، كه به طور اختصار به آن‌ها اشاره می‌كنیم: ۱- غارت خیمه‌های حسینی. سپاهیان عمر بن سعد، به ویژه جنایت كاران گروه نابكار و سفاك شمر بن ذی الجوشن، پس از شهادت امام حسین (ع) به خیمه‌های آن حضرت یورش برده و آن‌ها را غارت كردند و چهارپایان، لباس‌ها، صندوق‌ها، اسلحه‌ها، خواركی‌ها و هر چه یافتند، تمامی آن‌ها را به یغما بردند. آنان، حتی حریم اهل بیت (ع) را مراعات نكرده و زیور آلات و البسه بانوان را به اجبار از آنان ستاندند و به تاراج بردند. به طوری كه زنان اهل بیت (ع) ناچار شده و به عمر بن سعد پناهنده گردیده و از شدت جنایت كاری شمر و گروه نابكارش شكایت كردند. با اینكه عمر بن سعد به ظاهر دستور داد كه از غارت خیمه‌ها دست بردارند، با این حال منافقان و جنایتكاران به پست فطرتی و فرومایه گی خویش ادامه دادند. (۱) ۲- آتش زدن خیمه‌ها. پس از غارت، اقدام به آتش زدن خیمه‌ها نمودند. در اندك مدتی تمامی خیمه‌ها هر چه در آن‌ها بود، در آتش ظلم یزیدیان سوخت و نابود شد و حتی جان بازماندگان و یتیمان كاروان حسینی، با خطر آتش سوزی مواجه گردید و بدین منظور، زینب كبری (س) به آنان دستور داد كه از خیمه‌ها بیرون رفته و به اطراف پناهنده شوند. تا از این طریق از آتش سوزان خیمه‌ها در امان بمانند. (۲) ۳- اسب دوانی بر پیكر شهیدان. عمر بن سعد، بنا به دستور كتبی عبیدالله بن زیاد، پس از شهادت امام حسین (ع) و یاران او در كربلا، تصمیم به اسب دوانی بر پیكرهای خونین شهیدان گرفت. ده نفر از منافقان و دشمنان اهل بیت (ع) برای این كار پیش قدم شده و پس از نعل بندی اسبان خویش بر پیكرهای شهیدان كربلا، اسب تاختند و پیكرهای پر از جراحت و بی‌سر شهیدان را در هم شكستند.(۳) ۴- ارسال سر مقدس امام حسین (ع) به كوفه. عمر بن سعد، برای خوش خدمتی بیشتر به دستگاه ظالمانه اموی، دستور داد سر بریده امام حسین (ع) را در عصر عاشورا با شتاب و سرعت به كوفه ببرند و عبیدالله را از پایان یافتن غائله كربلا با خبر گردانند. مأموریت رساندن سر مقدس امام حسین (ع) بر عهده خولی بن یزید اصبحی گذاشته شد. ولی وی شب هنگام به كوفه رسید و در آن وقت، دارالاماره بسته بود. به همین جهت شب را در خانه خویش گذرانید و سر امام حسین (ع) را از ترس همسرش در تنوری پنهان كرد و در بامداد روز یازدهم به دارالاماره رفت و سر آن حضرت را تحویل عبیدالله بن زیاد داد. (۴) ۱- الارشاد (شیخ مفید)، ص ۴۶۸؛ منتهی الآمال (شیخ عباس قمی)، ج۱، ص ۳۹۹ ۲- لهوف سید بن طاووس، ص ۱۵۰ ۳- الارشاد، ص ۴۶۹ ۴- ه‌مان، ص ۴۷۰؛ منتهی الآمال، ج۱، ص ۴۰۱