به گزارش پایگاه اطلاع رسانی حج، مهندس سعید اوحدی عصر دوشنبه 27 مهر در نخستین نشست خبری كه پس از بازگشت از عربستان داشت، ضمن تشریح جزییات بیشتری از فاجعه منا اعلام كرد: خیابان 204 مسیر حركت زائران ایرانی نبود و زائران ما به اشتباه توسط ماموران عربستان به این خیابان هدایت شدند. وی اظهار كرد: در روز عید قربان دو میلیون زائر در منا حضور داشتند كه همه آن‌ها باید سه كیلومتر از مسیر را همزمان طی می‌كردند. طبق اعلام قبلی وزارت حج عربستان دو مسیر خیابان سوق‌العرب و جوهره برای حركت زائران ایرانی تعیین شده بود و سازمان حج پیش‌تر در جلسات توجیهی به زائران آموزش داده بود حتی برای پیشگیری از هرگونه واقعه احتمالی حدود 98 درصد از عوامل ستادی حج محرم نشدند تا خدماتی در شان زائران ارائه دهند اما با همه این‌ها آن واقعه به دلیل اشتباه سعودی‌ها اتفاق افتاد. چرا عربستان خیابان 204 را به روی زایران بست؟ وی با بیان اینكه خیابان 204، جایی كه فاجعه رخ داد، مسیر حركت زائران ایرانی نبود افزود: برای ما نیز این سوال مطرح شده است كه چرا آن خیابان را در نظر گرفته‌اند؟ ما در دو مسیر تعیین شده از سوی وزارت حج عربستان، 45 نیروی امدادی و 4 اكیپ پزشكی مستقر كرده بودیم، اما با این وجود در روز 10 ذی‌الحجه مامورین عربستان هنگام حركت زائران ایرانی مانع ورود آن ها به مسیرهای اصلی شدند. مهندس اوحدی اضافه كرد: در جلسه با سعودی‌ها این سوال مطرح شد و پاسخ آن‌ها این بود كه مسیر جدیدی در حج امسال باز شده است. استنباط آنان این بود كه آن مسیر، خیابان خلوتی است، در حالی كه امكانات خیابان 204 بسیار محدود بود. او با اشاره به امكاناتی كه در دو مسیر تعیین شده برای زائران ایرانی فراهم شده بود اظهار كرد: بدترین مشكل استقرار چادرهای زائران آفریقایی در دو طرف خیابان 204 بود كه هیچ راه گریزی نمی گذاشت، در دو طرف خیابان نیز به ارتفاع سه متر نرده كشیده شده بود. حضور نیروهای آموزش ندیده مزیدی بر مشكلات مسیر حركت زائران بود وی با بیان اینكه حضور نیروهای آموزش ندیده نیز مزیدی بر مشكلات مسیر حركت زائران بود اظهار كرد: یكی از انتقادهای جدی ما به سعودی‌ها نبود هماهنگی بین نیروهای امدادی و پلیس حاضر در منطقه منا بود در آن خیابان هیچ دوربینی برای كنترل شرایط وجود نداشت. او سپس اظهار كرد: علاوه‌بر این شرایط، زمانی كه تقابل جمعیت اتفاق افتاد از چادرهای اطراف خیابان آب به سمت زائران پرتاب شد و تعداد زیادی از زائران دیگر كشورها برای گرفتن آب به آن نقطه هجوم آوردند. جمعیت ایستاده و متراكم شد و متاسفانه خیلی‌ها در آن شرایط، جان خود را از دست دادند. رییس سازمان حج و زیارت با اشاره به آمار جان‌باختگان منا كه به وزارت بهداشت عربستان استناد داده شده است افزود: تاكنون اعلام شده 7 هزار و 400 نفر در منا جان باخته‌اند. 29 ایرانی در مكه دفن شده‌اند و 36 زائر همچنان مفقود هستند وی سپس به تشكیل كمیته ای مشترك ایران و عربستان برای تعیین تكلیف 29 زائر ایرانی جان باخته كه در مقبره‌الشهدای مكه دفن شده‌اند و 36 زائری كه مفقود شده‌اند اشاره كرد و گفت: تاكنون از 36 تن از زائران ایرانی مفقودشده اطلاعی در دست نیست. وی درباره احتمال دستگیری و یا ربوده شدن این 36 تن گفت: عربستان هرگونه دستگیری را باید به سفارت و كنسولگری ایران اطلاع دهد كه تا این لحظه گزارشی در این‌باره نداشته‌ایم واز نگاه ما این 36 نفر مفقود هستند. اوحدی همچنین درباره وضعیت آقای ركن‌آبادی، سفیر پیشین ایران در لبنان اظهار كرد: تا این لحظه اطلاعی از آن‌ها نداریم، قطعا اطلاع یافتن از وضعیت ایشان و به طور كل آن 36 زائر ایرانی مفقوده شده كه چهره‌های برجسته‌ای در بین آن‌ها نیز بوده اند جزو مطالبات جدی ما از عربستان به حساب می آید . وی ادامه داد:‌ درباره 29 زائری كه عربستان آنها را در بین جان‌باختگان منا در مكه دفن كرده نیز متعهد شده‌اند براساس تصمیم و خواست خانواده‌هایشان عمل كنند. برگزاری دومین جلسه كمیته مشترك ایران و عربستان اوحدی در ادامه سخنانش با اشاره به برگزاری دومین جلسه كمیته مشترك ایران و عربستان كه به منظور پیگیری 36 زائر مفقود شده ایرانی و 29 زائر دفن‌شده در مكه تشكیل شده است، اظهار كرد: طبق اعلام این كمیته، اجازه دسترسی‌های مختلف به سردخانه‌های عربستان صادر شده است ، من نیز به ایران برگشته‌ام تا برخی هماهنگی‌ها را با پزشكی قانونی به منظور تشخیص هویت زائران دفن شده و آماده سازی اطلاعات DNA بستگان نزدیك مفقودین فاجعه انجام دهم. به گفته اوحدی، امروز 36 نمونه DNA بستگان نزدیك زائران مفقود شده و 29 زائر دفن شده جمع‌آوری شد كه امیدواریم با صدور ویزای هیات پزشكی قانونی ایران، فرآیند تشخیص هویت این زائران و پیگیری وضعیت آنان نیز سرعت یابد. وی اضافه كرد: ویزای هیئت پزشكی قانونی هنوز صادر نشده ولی صدور این ویزا در روزهای آینده انجام خواهد گرفت. اوحدی در ادامه گفت:‌ به محض اینكه احساس كنم در ایران به حضورم نیازی نیست، برای پیگیری امور به عربستان برمی‌گردم. دولت سعودی امروز با درخواست ویزای من موافقت كرده و ظرف چند روز آینده مجددا به عربستان بازخواهم گشت. رییس سازمان حج و زیارت همچنین یادآور شد: بازگشت من به ایران به معنی توقف عملیات جستجو نیست و دو گروه تفحص تا 20 محرم ویزا دارند كه در عربستان بمانند و روند كار را ادامه دهند. عربستان برای پرداخت غرامت اقدامی نكرده است وی ادامه داد:‌ مقامات سعودی در جلساتی كه تاكنون با ما داشته‌اند پذیرفته‌اند كه خطای بزرگی رخ داده است. آن‌ها گفته اند؛ دلیل بسته شدن راه را بررسی می‌كنند، اما تا این لحظه نتیجه بررسی‌های خود را اعلام نكرده‌اند. اوحدی گفت: برای پرداخت غرامت نیز گفته‌اند قدم اول مشخص شدن دلیل فاجعه است و بعد به مسایل حقوقی خواهند پرداخت. حمید محمدی، معاون سازمان حج و زیارت در ادامه توضیح داد: شركت بیمه ایران كه طرف قرارداد سازمان حج و زیارت است اعلام كرده است بابت فوت به هر جان باخته 15 میلیون تومان و بابت حادثه 40 میلیون تومان غرامت پرداخت خواهد كرد كه به این ترتیب به هر جان‌باخته 55 میلیون تومان تعلق می‌گیرد كه علی‌الحساب 25 میلیون تومان آن بابت هر جان باخته پرداخت شده است. رییس سازمان حج و زیارت درباره مقصر دانسته شدن زائران ایرانی در وقوع حادثه منا با توجه به اینكه گفته شده برخی مدیران كاروان‌ها طبق ساعت اعلام شده، به سمت جمرات حركت نكرده بودند، تاكید كرد: هیچ آموزشی، ابلاغی و یا برگه كاغذی وجود ندارد كه در آن ذكر شده باشد زائران ایرانی ساعت 10 به بعد باید به سمت جمرات حركت می كردند. هیچ مقام رسمی عربستان ایرانیان را در وقوع فاجعه منا مقصر ندانسته‌اند اوحدی گفت: تا امروز هیچ یك از مقامات رسمی عربستان در هیچ ملاقاتی این جسارت را نكرده كه بگوید زائران ایرانی مقصر وقوع فاجعه منا بوده‌اند. او یادآور شد: از 455 كاروان ایرانی، 421 كاروان از مسیر اصلی خود یعنی سوق‌العرب و جوهره حركت كردند و حدود 34 كاروان بدلیل اینكه مأموران عربستان مسیر را بسته بودند و اجازه نداده بودند از مسیر اصلی بروند به خیابان 204 هداست شدند. اوحدی درباره تشكیل كمیته مستندسازی برای پیگیری مستندات فاجعه و روشن‌شدن علت آن اظهار كرد: این كمیته تشكیل شده و تاكنون با 20 كاروان مصاحبه كرده، فیلم‌هایی جمع‌آوری شده و تحقیقات همچنان ادامه دارد. ما از وزارت خارجه نیز درخواست كردیم مستندانی را از عربستان بگیرد و این اطلاعات را بررسی كند تا علت مشخص شود. تعداد شهدای روحانی و عوامل كاروان ها در فاجعه منا رییس سازمان حج و زیارت در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینكه در بین جان باختگان 12 نفر از روحانیون بعثه مقام معظم رهبری، 17 نفر از عوامل كاروان‌ها، 2 نفر از هیات پزشكی بودند افزود: تعدادی از اعضایی تیم تفحص متاسفانه به دلیل شرایط نامساعد سردخانه‌ها با ناراحتی و آسیب جدی گوارشی مواجه شده‌اند كه مجبور شدیم در نیمه راه آن‌ها را به كشور بازگردانیم. اوحدی در پایان درباره تصمیم‌گیری برای آغاز عمره اظهار كرد: شرط اصلی برای هرگونه تصمیم‌گیری و نه برای شروع عمره، محاكمه دو مامور خاطی فرودگاه جده است، تا زمانی كه حكم اجرا نشود در این خصوص تصمیمی نداریم. بغض اوحدی در نقل ناگفته های فاجعه منا همچنین بنابراین گزارش، سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت پس از برگزاری نشست خبری با اصحاب رسانه ، در برنامه «تیتر امشب» شبكه خبر نیز حاضر شد تا از مشاهدات خود و تمهیدات این سازمان برای تعیین تكلیف زائران مفقود شده بگوید. اوحدی یكی از درس های حادثه منا را صبر و استقامت خانواده های بازماندگان و زائران جان باخته دانست و گفت: از همان شب وقوع حادثه ما در چادر مصیبت دیدگان حاضر شدیم و به طور مثال به چادر كاروان نیشابور سر زدیم كه 25 زن ،همسران خود را از دست داده بودند. وی با نقل خاطره ای از سركشی به چادر كاروان مهاباد اظهار داشت: در این كاروان مادر بزرگواری كه گریه می كرد می گفت من سه برادرم را جلوی چشمان خود از دست دادم اما اكنون خواسته ام این است كه پیكر برادرانم به كشور برگردانده شود. رئیس سازمان حج و زیارت هنگام بازگو كردن خاطره بازدید از كاروان یزد گریه كرد و گفت: یك پدر یزدی تعریف می كرد كه پسرش او را از میان اجساد بیرون كشیده و روی دست نگه داشته اما خودش میان آنها جان داده است. تلخ ترین لحظه حج امسال اوحدی درباره مشاهدات خود گفت: اصلا تصور ما این نبود كه چنین فاجعه ای ممكن است اتفاق بیفتد زیرا امسال برنامه ریزی های انجام شده سازمان حج و زیارت در بهترین شرایط انجام شده بود از این رو تلخ ترین لحظه ، زمانی بود كه تماس گرفتند و اعلام كردند كه در مسیر 204 ازدحام جمعیت سبب بروز مشكل شده است. خیابان 204 راهی غیر استاندارد است رئیس سازمان حج و زیارت با تاكید بر اینكه سوق العرب و جوهره ، دو مسیر تردد زائران ایرانی است اظهار داشت: علت تردد زائران ایرانی از این خیابان ها استاندارد بودن آنهاست. مسیر شماره 204 از خیابان های غیراستاندارد است به طوری كه در این خیابان حتی یك دوربین وجود ندارد و جت فن هایی كه هوا را تهویه می كند در این خیابان نصب نشده است. ضمن اینكه در دوطرف خیابان 204 چادر حجاج آفریقایی، مراكشی و مصری قرار دارد كه برای ممانعت از ورود دیگران به این چادرها ، جلوی آنها نرده های آهنی به طول سه متر قرار دارد. 25 هزار زائر در فضای 300 متر مربع به مدت نیم ساعت كنار هم فشرده شدند اوحدی ادامه داد: در حالی كه پلیس انتهای خیابان 204 را بسته بود، به علت ناهماهنگی زائران را به همین خیابان هدایت كردند و زائران دیگر از خیابان 203 نیز به این خیابان رسیدند و ازدحام جمعیت و گرمای 50 درجه و تشنگی فراوان سبب شد این فاجعه رقم بخورد. به طوری كه 25 هزار زائر در فضای 300 متر مربع به مدت نیم ساعت كنار هم فشرده شدند و بسیاری از زائران به صورت ایستاده و به علت خفگی جان باختند . رئیس سازمان حج و زیارت در ادامه درباره راهكارهای مطرح شده برای آگاهی از سرنوشت 36 زائری كه وضع آنها مشخص نیست گفت: عربستان سعودی بیش از 6 هزار زائر كشور های مختلف را مقبره الشهدا و 700 نفر را در شرق عرفات دفن كرده است كه بسیاری از اینها با حكم حكومتی و به علت پیشگیری از انتشار بیماری های میكروبی دفن شده اند كه در این میان پیكر 29 ایرانی نیز بدون مجوز دفن شده است. اوحدی افزود: یكی از توافقات ما در كمیته مشترك این است كه عربستان متعهد شده كه بنا به درخواست و نظر خانواده جان باختگان عمل كند و با ارسال تیم های تعیین دی ان ای وضع ایرانیان مفقود شده مشخص شود.