به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاعرسانی حج، گروه اخلاق و اسرار حج پژوهشكده حج و زیارت، نشست تخصصی حج و سبك زندگی را پیش از ظهر پنجشنبه 17 بهمنماه با حضور حجج اسلام رحیم كارگر و محمدحسین شریفینیا برگزار كرد تا پاسخی باشد به تأكید مقام معظم رهبری كه از حوزویان و دانشگاهیان خواستند موضوع سبك زندگی اسلامی را محور اندیشه و عمل خود قرار دهند.
حجتالاسلام رحیم كارگر، مدیر گروه آیندهپژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ابتدای سخنان خود به ارائه تعریفی از سبك زندگی اسلامی پرداخت و با بیان اینكه سبك زندگی چیزی خارج از آموزههای اسلامی نیست، گفت: بخشی از معارف و موضوعهای دینی به طور خاص هم تأیید كننده معارف گرانبهای دینی است و هم اینكه معارف اختصاصی را تولید میكند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: ظرفیتهایی كه در حج وجود دارد میتواند تولید كننده نوع و نگاه خاصی به زندگی، آخرت و هدف باشد، حج به مثابه یك خانواده و یك زندگی جدید است كه میتواند فرهنگساز باشد و نگاه نوعی را به زندگی ارائه دهد.
چشمانداز بیست ساله حج تدوین شود
وی سبك زندگی را به یك سری قواعد و قالبهای ذهنی، فكری و ارزشی حاكم بر رفتار و كنشهای انسان تعریف كرد و گفت: سبك زندگی آن نیست كه غربیها در دوران جدید تولید كردهاند بلكه سیره پیامبر اكرم(ص) است، اما متأسفانه هنوز نتوانستهایم زندگی آن حضرت را تئوریزه كرده و در قالب جدیدی ارائه دهیم.
حجتالاسلام كارگر با بیان اینكه سبك زندگی دارای نرمافزار و سختافزار، بُعد ذهنی و رفتاری است، دستهبندی تعاریف سبك زندگی را مورد توجه قرار داد و گفت: بخشی از تعاریف سبك زندگی مربوط به حالتهای ذهنی است اما در برخی دیگر از تعاریف جنبه فرهنگی سبك زندگی مدنظر قرار میگیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه برخی ظرفیتهای حج را ناظر به زندگی فعلی و ناظر به آینده بشریت دانست و با بیان اینكه شكلگیری هویت جدید، سبك زندگی دینی را با خطر مواجه كرده است، نقش حج را در بهسازی سبك زندگی اسلامی بسیار مؤثر دانست.
وی در ادامه تصریح كرد: برای سبك زندگی ابتدا باید چشمانداز فرهنگی، بعد از آن مهندسی مناسب فرهنگی و در ادامه مهندسی فرهنگی، مدیریت خوب فرهنگی را ترسیم كنیم كه مدیریت خوب فرهنگی در محصولات فرهنگی خلاصه میشود و محصولات فرهنگی در سبك زندگی دخیل و مؤثر است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینكه قابلیت اثرگذاری حج برای سالهای طولانی است، از این قابلیتها به عنوان یك سرمایه معنوی یاد كرد و گفت: در حج نیازمند مدیریت فرهنگی قوی و منسجم هستیم تا بتوانیم محصولات مناسب و تاثیرگذار ارائه دهیم.
حجتالاسلام كارگر در پایان سخنان خود از مسؤولان سازمان حج و زیارت خواست كه چشمانداز بیست ساله حج را ترسیم كنند و با اشاره به ظرفیتهای عظیم حج، سبك زندگی برای حج را در فهم زبان حج، فهم منطق حج، فهم اثرگذاری حج و تبیین ویژگیهای سبك زندگی در حج عنوان كرد.
وی همچنین اصلاح سبك تغذیه، سبك پوشش، سبك گفتار، سبك رفتار و تعامل با دیگران و سبك فراقت در ایام حج را از دیگر ویژگیهای سبك زندگی در حج نامید و با اشاره به رعایت مواردی كه از آن به عنوان سبك زندگی پس از حج یاد كرد، ارائه پیوست فرهنگی به موضوعات مرتبط با حج را ضروری دانست.
حج تمرین رفتارهای مؤثر بر سبك زندگی است
در ادامه این نشست، حجتالاسلام محمدحسین شریفینیا، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان اینكه سبك زندگی اشاره به این دارد كه هر انسانی برای برآوردن نیازهای و رسیدن به اهداف خود یك روشی را در پیش میگیرد، گفت: سبك زندگی شیوههای پایداری است كه هر انسانی در زندگی خود برمیگزیند كه از طریق آن نیازهای خود را برطرف كند.
وی سبك زندگی را در دو موضوع انسان و سبك تبیین كرد و افزود: انسان از پیچیدهترین موجودات عالم آفرینش و در یك نگاه كلی دارای چهار بعد مشخص است، در ابتدا نیازهای فیزیولوژیك مطرح میشود یعنی تا بُعد زیستی انسان مانند تغذیه و نیازهای جنسی تأمین نشود، به سایر ابعاد نمیرسیم.
حجتالاسلام شریفینیا از امنیت عاطفی و اجتماعی، امنیت روانی و امنیت شناختی به عنوان ابعاد دیگری نام برد كه وقتی در انسانی شكل میگیرد تمام ساختار شناختی و هیجانی را در كنترل میگیرد، تصریح كرد: سبك زندگی به انسان كمك میكند تا به نیازهای چهارگانه خود پاسخ دهد.
حجتالاسلام شریفینیا در بخش دیگری از سخنان خود به بررسی نقش حج در سبك زندگی پرداخت و از آثار در دست تدوین خود همچون روانشناسی در خدمت كارگزاران حج، روانشناسی در خدمت روحانیان حج، روانشناسی در خدمت مجریان حج و روانشناسی در خدمت زائران خبر داد.
وی با بیان اینكه نقطه عزیمت هر تغییر و تحولی در هر انسانی خودشناسی است و تا خود را نشناسیم هیچ تغییری امكانپذیر نیست، تأثیرات حج بر سبك زندگی را مورد تبیین قرار داد و گفت: تمامی اعمال حج آمیخته به اخلاق و معنویت است، چراكه در همه این اعمال نیت و نوعدوستی لازم است.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه دانشگاه افزود: حج عبادتی است كه با زندگی جمعی عجین شده و دارای اسرار فراوانی است كه اگر بتوانیم به لحاظ شناختی و هیجانی، سمبلها و نشانههای آن را به درستی تبیین و رمزگذاری كنیم، میتوانیم به زندگی انسانها جهت دهیم.
وی با بیان اینكه حج به ما امكان تمرین رفتارهای مؤثر بر سبك زندگی را میدهد، كنار نهادن تشخصها، تمرین صبر در شرایط دشوار، توجه به محیط زیست، ایجاد فضای امن، تمرین نظم فردی و انضباط اجتماعی را از جمله این رفتارها عنوان كرد و گفت: نشانههای رفتاری باید تبدیل به سبك زندگی شود.
نظرات :