پس از واقعه تلخ تعرض به دو نوجوان در فرودگاه عربستان در جریان عمره مفرده و سپس واقعه سقوط جرثقیل در خانه خدا و در نهایت فاجعه اندوهناك سرزمین منا، به نوعی اظهار نظر سلبی پیرامون فریضه حج در محاورات عمومی برخی و در مطالب درج شده در شبكه های اجتماعی گسترش یافت به گونه ای كه حتی حج كه یك امر واجب سیاسی و عبادی در اسلام مطرح است، امری مذموم و كمك به فقرا با هزینه سفر به خانه خدا در ایام حج، امری پسندیده بیان شد. به طور كلی اظهار نظرهای غیركارشناسی در حوزه دین از صدر اسلام تاكنون بسیار مطرح بوده و اختصاص به زمان خاصی ندارد اما با ورود شبكه های اجتماعی و ایجاد جوامع مجازی، بازنشر این گونه اظهارات شكل دیگری به خود گرفته است به گونه ای كه امروز برخی به راحتی و بدون كمی تامل با دیدن یك مطلب كه چه بسا ظاهری عقلائی دارد اقدام به اشتراك گذاری این قبیل محتوا در صفحه در اختیار خود می كنند. باید اذعان داشت كه سخن گفتن در برخی موضوعات تخصصی مانند موضوع دین، نیازمند كسب تخصص و تفقه در برخی علوم است كه این مهم در برخی عبادات و معاملات خوشبختانه مورد توجه مقلدان و متعبدان قرار دارد به عنوان مثال تعداد ركعات نمازهای یومیه همواره مورد تعبد افراد مكلف بوده و در آن منافشه ای صورت نمی پذیرد اما آنچه كه بهانه این نوشتار بوده آن است كه برخی خواسته یا ناخواسته در مورد یك حكم فقهی مسلم، نظراتی ارائه می دهند تا جایی كه در برخی اظهارات به نفی آن حكم می رسند. همانگونه كه اشاره شد متاسفانه در موضوع حج، برخی به تقبیح حج پرداخته و كمك به فقرا را جایگزین آن مطرح كردند و شعر سروده و نثر ایراد داشتند كه: "ﺳﻼﻡ ﺣﺎﺟﯽ. ﻗﺒﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺠﮑﻢ ﻣﻘﺒﻮﻝ. ﺷﻨﯿﺪﻡ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺍﯼ ﺗﻠﺦ ﺣﺎﺟﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺩﯾﺎﺭ ﺑﺎﻗﯽ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ . ﺣﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺧﺪﺍﯾﺖ ﺩﺭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﮔﺸﺘﯽ ،ﭘﯿﺪﺍﯾﺶ ﮐﺮﺩﯼ؟؟ ..." "دلخوش از آنیم كه حج میرویم غافل از آنیم كه كج میرویم كعبه به دیدار خدا میرویم او كه همینجاست كجا میرویم" بیان یك تناقض چرا هر یك از افرادی كه مساله حج را كه برای فرد مستطیع فرض و واجب است در صورت وجود فقرا در جامعه، تقبیح می كنند اما در مورد برخی سفرهای غیرضروری، خم به ابرو نمی آورند؟ در حالی كه مفروض آن است شخصی كه در انجام واجبی همچون حج اهتمام دارد نسبت به احكام مرتبط به دفع مال نظیر خمس، زكات، فطریه و صدقه های مستحب نیز متشرع باشد. ملكا ذكر تو گویم كه تو پاكی و خدایی نروم جز به همان ره كه توام راهنمایی این سوال كاملا بجاست كه چرا این افراد از سفرهای غیرضروری به كشوری همچون تركیه انتقاد نمی كنند و خواستار نمی شوند كه هزینه این سفر برای كمك به فقرای و كودكان سرطانی هزینه شود؟ وزارت فرهنگ و گردشگری تركیه در آخرین گزارش خود اعلام كرد در سه ماه اول سال 2015 میلادی در مجموع 6 میلیون و 967 هزار و 487 گردشگر خارجی به تركیه سفر كردند كه سهم گردشگران ایرانی در این رقم برابر 58.7 درصد شد همچنین بر اساس اعلام "باسران اویسوی" مدیر اتحادیه آژانس‌های مسافرتی تركیه [TURSAB] شهرهای جنوب تركیه همانند آنتالیا، موگلا ،بودروم ،آیدین و كوش اداسی و همچنین آثار تاریخی و مناظر تركیه مركزی واقع در قونیه و آنكارا هم از مقصدهای بسیار محبوب ایرانیان درتركیه هستند. اما استانبول به تنهایی حدود 387000 ایرانی را در سال 2013 به خود جذب كرده است. در آوریل 2013 میلادی هم 67 هزار و 988 گردشگر ایرانی به تركیه سفر كرده بودند كه این رقم در آوریل گذشته به 80 هزار و 460 نفر و در آوریل سال‌جاری به 92 هزار و 310 نفر رسید. به همین ترتیب در سه ماه اول سال 2013 میلادی 331 هزار و 478 گردشگر ایرانی به تركیه سفر كرده بودند كه این رقم در سه ماهه اول سال گذشته به 502 هزار و 776 نفر و در سه ماه امسال به 527 هزار و 826 نفر رسید. این در حالی است كه شخص حاجی با بر تن كردن لباس ساده و بی آلایش احرام، اوج سادگی و فراغت از دنیا در برابری با دیگر مسلمانان حج گزار را به تصویر می كشد. اهمیت حج نگاهی به روایات وارد شده در باب حج می تواند اهمیت والای این عبادت الهی را در مقایسه با صدقه روشن تر كند. در حدیث صحیح از امام صادق(ع) روایت شده است: یك اعرابی به حضرت رسول (ص) رسید و گفت: ای پیامبر خدا! من به قصد حج، بیرون آمده ام ولی حجّ از كفم رفت! من مردی ثروتمند هستم، دستوری بفرمایید كه با داراییم كاری كنم كه به اجری مانند اجر حج برسم. امام(ع) می گوید: پیامبر(ص) رو به او كرد و گفت: به ابوقبیس بنگر! اگر ابوقبیس طلای سرخ شود، كه تو در راه خدا انفاق كنی، به چیزی كه حاجی می رسد، نمی رسی! همچنین در مورد تارك حج آمده است كه پیامبر(ص) به امام علی(ع) توصیه فرمودند كه ای علی(ع) ده دسته در این امت به خداوند بزرگ كافر شده است كه یكی از آن ده گروه، كسانی هستند كه مستطیع شده و درحالی كه حج به جا نیاورده است بمیرد. گرچه در روایات در مورد از بین رفتن فقر در اثر به جا آوردن حج تاكید شده است اما باید گفت آثار معنوی حاجی شامل حال اطرافیان او نیز می شود؛ امام صادق(ع) فرمود: «هر آبادی نشین مؤمنی كه در عرفه وقوف كند، خدا همه مؤمنان آن آبادی را بیامرزد، و هر شخص مؤمنی از یك خانواده در عرفه وقوف كند، خدا مؤمنان آن خانواده را بیامرزد. شایان ذكر است در باب فضیلت، اهمیت و فلسفه حج روایات بسیاری از معصومین(ع) به ما رسیده است كه در كتب روایی قابل مشاهده است. نظر مراجع عظام تقلید پیرامون عمره همانگونه كه بیان شد اظهار نظر در مورد یك موضوع فقهی، نیازمند كارشناس بودن در زمینه فقه است از این رو پس از واقعه تعرض به دو نوجوان ایران در فرودگاه جده، حضرت آیت الله مكارم شیرازی از مراجع عظام تقلید بیان داشت: به دنبال اظهارات ما درباره این حادثه دردناك و ناگوار برخی استنباط كرده اند كه ما گفته ایم رفتن به عمره حرام است، در حالی كه ما تصریح كردیم كه فعلا حكم به تحریم نمی كنیم. الان ما منتظر هستیم ببینیم سعودی ها چه عكس العملی در برابر این جریان دردناك انجام می دهند، اگر به وظیفه خود عمل كردند عمره ادامه می یابد، اما اگر به وظیفه خود عمل نكردند برنامه دیگری خواهد بود. این مرجع تقلید در سال 88 نیز ابراز داشت: نخست اینكه در خصوص عمره مفرده هرگاه وهابیون متعصب همچنان به بدرفتارى و اهانت به شیعیان ادامه دهند و مقامات سعودى از این كار زشت آنها كه مخالف تمام اصول اسلامى و انسانى است جلوگیرى نكنند باید در مورد برگزارى آن تجدید نظر كرد. حضرت آیت الله نوری همدانی نیز تعلیق عمره تا زمانی كه ماموران خاطی مجازات شوند را اقدامی بسیار خوب دانست. در پایان امید است افراد در جایگاه های حقیقی و حقوقی به بهانه های مختلف چه حج واجب و چه خروج زن از كشور بدون اذن شوهر، تعبد در پذیرش احكام و حدود الهی داشته و از اظهاراتی كه جای مقلِد و مقلَد(مرجعیت) را تغییر دهد بپرهیزند. در بیابان گر به شوق كعبه خواهی زد قدم سرزنش‌ها گر كند خار مغیلان غم مخور نوشته: میثم دولتی